PAZI YETİŞTİRİCİLİĞİ
Pazı iklim istekleri bakımından kırmızı pancarla büyük benzerlik gösterir.
Kuvvetli kök sitemi sebebiyle kuraklığa dayanabilir.
Ancak bitkinin çimlenmeden
itibaren kuraklığa alışması gerekir. Başlangıçta gelişmesi için yeterli su bulan
bitki kök sitemini daha az geliştirir.
Aniden ortaya
çıkacak bir kuraklıkta
zarar görür. Sıcaklığa toleransı çok iyidir.
Kuzey Afrika’dan Kuzey Avrupa’ya kadar geniş bir kuşakta başarıyla yetiştirilir.
Yapraklarından kolayca su alabilir, yağmurlama sulamayı ve gece çiğlerini çok
iyi değerlendirir.
Nemin yüksek olduğu dönemlerde yaprak gelişmesi daha iyi olur
ve verim
artar.
Toprak isteği
Pazı toprak istekleri bakımından seçici bir bitki değildir. Her
toprakta yetişir.
Önemli olan toprakta yeterli besin maddesi ve rutubetin
bulunmasıdır.
Başarılı bir üretim için derin bünyeli humusça zengin, killi
topraklar tercih edilmelidir.
İyi bir bitki gelişmesi için gerekli toprak pH’sı
6.5-7 olmalıdır.
Kaymak bağlayan yapıdaki topraklarda ekim sonrası meydana
gelecek yağış başarıyı engeller.
Bitki humuslu toprakları seversede taze çiftlik
gübresinden hoşlanmaz.
Ön bitki olarak lahana grubu sebzeleri, domates ve tahıl
tercih edilmelidir. Pazı için baklagiller, salata ve marul da iyi bir ön
bitkidir.
Yetiştirilme Şekli
Toprak hazırlığı, ekim ve dikim
Pazıda toprak hazırlığı pancardaki gibi yapılır. Toprak sonbaharda
derin şekilde sürülür, sonbahar ekimi yapılacaksa organik gübreleme uygulanmaz.
Ekim ilkbaharda yapılacaksa sonbahardaki sürüm öncesinde toprağa verilecek olan
3-4 ton/dekar organik gübre sürümle toprağa karıştırılır.
Ekim Ege bölgesinde
olduğu gibi yazın veya yaz sonunda yapılacaksa sürümden öce dekara 12 kg N,
10 kg P2O5 ve 15-20 kg K2O verilerek toprağın 15 cm derinliğe kazayakları ile karıştırılır.
Daha sonra
tarla ekime hazırlanır. Pazı tohumunun düzenli çimlenmesi ekim öncesinde yapılan
toprak hazırlığı ile yakından ilgili olup toprak hazırlığı özen ister.
Pası geniş alanlarda yetiştirilecekse ekim mibzerle, daha küçük
alanlarda ve tavalarda yetiştirilecekse serpme olarak yapılır.
Her iki
yetiştirme şeklinde de toprağın tohumla temasın iyi olabilmesi için iyi işlenmiş
ve inceltilmiş olması gerekir. İşleme esnasında toprak tavının muhafaza edilmesi
büyük önem taşır. Ekimin yağışlı periyodda yapılması özellikle kaymak bağlayan
topraklarda büyük sorun yaratır.
Toprak hazırlığı, ekim ve dikim
Pazıda toprak hazırlığı pancardaki gibi yapılır. Toprak sonbaharda
derin şekilde sürülür, sonbahar ekimi yapılacaksa organik gübreleme uygulanmaz.
Ekim ilkbaharda yapılacaksa sonbahardaki sürüm öncesinde toprağa verilecek olan
3-4 ton/dekar organik gübre sürümle toprağa karıştırılır.
Ekim Ege bölgesinde
olduğu gibi yazın veya yaz sonunda yapılacaksa sürümden öce dekara 12 kg N,
10 kg P2O5 ve 15-20 kg K2O verilerek toprağın 15 cm derinliğe kazayakları ile karıştırılır.
Daha sonra
tarla ekime hazırlanır.
Pazı tohumunun düzenli çimlenmesi ekim öncesinde yapılan
toprak hazırlığı ile yakından ilgili olup toprak hazırlığı özen ister.
Pazı geniş alanlarda yetiştirilecekse ekim mibzerle, daha küçük
alanlarda ve tavalarda yetiştirilecekse serpme olarak yapılır.
Her iki
yetiştirme şeklinde de toprağın tohumla temasın iyi olabilmesi için iyi işlenmiş
ve inceltilmiş olması gerekir.
İşleme esnasında toprak tavının muhafaza edilmesi
büyük önem taşır.
Ekimin yağışlı periyodda yapılması özellikle kaymak bağlayan
topraklarda büyük sorun yaratır.
Gübreleme ve toprak işlemesi tamamlandıktan sonra, tavalarda
yetiştirme yapılacaksa, 120-130 cmm genişliğinde arazi eğitimi
dikkate alınarak yeterli boylarda tavalar yapılır.
Bu tavalara serpme yöntemi
ile tohum ekildikten sonra 1-1.5 cm kalınlığında kapak atılarak baskı tahtaları ile
iyice bastırıldıktan sonra sulanır.
Burada kullanılan kapak baskı tahtaları ile
iyice bastırıldıktan sonra sulanır.
Burada kullanılan kapak içindeki organik
madde, hem kapağın su tutma kapasitesini arttırır, hemde toprağın kaymak
bağlamasını önler ve düzenli bir çimlenme meydana gelmesini sağlar.
Çok sayıda tavada yetiştirme yapılacaksa tavalarda sırtların
geleceği yerler ekim yapılmadan boş bırakılır, tarlanın diğer kısımları mibzerle
ekilir.
Tavaların sırtları daha sonra makine ile oluşturulur.
Mibzerle ekim
daima serpme ekime göre avantajlıdır.
ÖNEMLİ NOT
Bahçenizi her ilaçlamanızda eğer sulama veya ilaçlama suyunuzun pH sı 8 - 8.5 ise muhakkak wet yayıcı yapıştırıcı kullanınız.
(Ülkemizin birçok yöresinde toprak ve su pH sı 8- 8.5 hatta 9 a kadar çıkmaktadır.)
Üretilen bütün ilaçlar 6 - 7 pH aralığına göre üretilmektedir.
En Kaliteli ilaçlar dahi 6 ila 15 dakika arasında, % 30 varan oranlarda etkisini kaybetmektedir. (Kesilmiş yoğurt örneği gibi)
BİTKİNİZE AÇ KARNINA İLAÇ VERMEYİN
BİTKİ BESLEME Bitki besini ile birlikte ilaç verin
Buda ilacınızın etkisinin azalmasına neden olacaktır.
Bu nedenle bizim tavsiyemiz holderinize, tankınıza veya sırt pompanıza,
TANK SIRALAMASI Sırasıyla (SIRALAMAYA BOZMAYIN)
1 |
PH DÜŞÜRÜCÜ- YAYICI YAPIŞTIRICI |
İlaçlama suyunun PH sını düşürür, ilacın bozulmasını önler.
İlaçlar bitkiye uygulandıktan sonra ilacın yaprağa yayılmasını sağlar, yapraktan akmasını önler.
|
2 |
ORGANİK GÜBRE |
Bitkinin düzgün ve dengeli beslenmesini sağlar. Meyvelerin albenili, parlak, renkli, iri, dayanıklı, sert, ağır, lezzetli ve hoş kokulu olmalarını sağlar.
|
3 |
İNSEKTİSİT |
BÖCEK İLACI
Zararlı dönemine göre, sayfanın en altındaki zararlılara karşı, bir ilaç kullanın. İlaçların kullanma - hasat sürelerine dikkat edin. |
4 |
FUNGUSİT
|
MANTAR İLACI
(Ayrı bir kapta karıştırdıktan sonra) Hastalık dönemine göre, sayfanın en altındaki zararlılara karşı, bir ilaç
kullanın. İlaçların kullanma - hasat sürelerine dikkat edin. |
5 |
DİĞER |
Teknik elemanlarımızca önerilen diğer iz elementler. |
Mümkün olduğunca hepsini bir arada kullanmaya çalışın, maliyetleri düşürün.
AŞAĞIDAKİ ÜRÜNLERİ HER SENE DÜZENLİ KULLANIN
KİREÇ ÇÖZÜCÜ |
Sezon başında kireçli topraklarda muhakkak kullanılmalı. Kılcal köklerin etrafını sarmış kireç kaymak tabakasını yok eder.
|
DÖNÜME 1 KG
damla sulama ile |
KÖKLENDİRİCİ |
Hücre bölünmesini hızlandırır. Dolayısıyla, bitkinin büyümesi ve gelişmesi de hızlanır.
Kök oluşumunu ve gelişimini hızlandırır.
Köklerİ kuvvetlendirir. Köklerin, özellikle uzunlamasına, büyümesi ve gelişmesi üzerine uyarıcı etkisi vardır.
|
|
ORGANİK GÜBRE
|
Çiçeklenmeden önce 1. uygulama,
meyve tutumunda 2. uygulama,
hasattan 45 gün önce 3. uygulama yapılır
Gereksinim duyulan bütün dönemlerde 300 gr / 100 lt su ile olmak üzere 2 uygulama.
|
200-300 |
DEMİRLİ GÜBRE
|
En sık görülen bitki besin noksanlığıdır.
Toprak olumsuzlukları bitkilerin, toprakta olan demiri kullanmasını engeller
Toprak analizlerini mutlaka yaptırın |
125-150 cc |
POTASYUMLU GÜBRE |
Ürünün RENK ve AROMA sını AĞIRLIK ve KALİTE sini İRİLİK ve SERT liğini belirleyen potasyumu yüksek oranda içerir.
Özellikle meyve ve sebze yapraklarında görülen yaprak kenarındaki kurumayı önler ve ürün artışını sağlar.
|
|
DAMLA SULAMA |
AZOT, FOSFOR, DENGELİ, POTASYUM
Her dönem düzenli kullanılmalı. Bitkinin NPK sı karşılanmalı
|
2-3 kg |
ÖN KARIŞIMLA KONTROL EDİNİZ
Her ilaçlamada gübre muhakkak kullanılmalıdır.
Gübreler bitkilerin strese girmesini önler. Bitkilerin mikro element ihtiyaçlarını karşılar.
Meyve tutumunu ve meyvelerin kalitesini arttırır.
Gübrelemede esas, toprak ve yaprak analizlerinin yapılmasıdır. Buna göre de eksikler giderilmelidir.
Gübrelemede esas, toprak ve yaprak analizlerinin yapılmasıdır. Buna göre
de eksikler giderilmelidir.
Özellikle ekim yeknesak olur, harç veya
kapak ihtiyacı duyulmaz, maliyet de önemli ölçüde azalır.
Ancak sıcak bölgelerde
ve küçük aile işletmelerinin tamamında ekim el ile serpme olarak tavalara
yapılır.
Ülkemizde pazının yetiştirilmiş olduğu bölgelerde üretimin hemen tamamı
küçük aile işletmelerinde ve tavalarda gerçekleştirilmektedir.
İster tavalara serpme olarak, ister mibzer kullanılarak düz tarlaya ekim yapalım
her ikisinde de monogram hale getirilmiş tohum kullanılmalıdır.
Toprak tavına
dikkat edilerek tohumun toprakla sıkı sıkıya temasını sağlayacak şekilde tohum
ekiminden sonra bastırma işlemine özen gösterilir.
Bu hususlar kırmızı pancarda
olduğu gibi pazı yetiştiriciliğin de de ekonomik ve başarılı üretimi etkileyen
en önemli etkenlerdir
Pazılarda sıra arası mesafesi çeşidin habitusuna bağlı olarak 30->50 cmm arasında değişir.
Sıra üzeri
mesafeleri ise çeşit özelliğine bağlı olarak 20-25 cm arasında seyreltme yapılarak
ayarlanmalıdır. Yetiştirme şekline, hasadırn erken veya geç yapılmasına ve çeşit
özelliğine bağlı olarak bir dekar alan için kullanılan tohum miktarı (bitki
sıklığına bağlı olarak) 1kg ile 2.5 kgarasında değişir.
Pazıda seyretme çok gecikmeden, bitki iki hakiki yaprak
çıkardığında yapılmalıdır.
Bu seyreltme işlemi 2. Çapalama sırasında yapılır.
Bitkiler 10-15 cm yaprak boyu kazandıklarında
salma sulama yapılacaksa sulamanın kolayca yapılabilmesi için sıra aralarından
küçük domuz burnuu geçirilir. Ancak bitkinin yapraklarının kökleri ile
birleştiği rozet kısmına çok fazla toprak yığılmamasına özen gösterilmelidir.
Fazla toprak yığılması sulamalardan sonra yaprak saplarına çürümelere yol açar.
Pazıda sulamanın yağmurlama sulama şeklinde yapılması yetiştirmenin daha
başarılı olmasını, özellikle yaprakların iyi gelişerek gevrek bir yapı
kazanmasını saplar ve kaliteyi arttırır.
Morfolojik Özellikleri
Kök
Pazının kök yapısı pancarınkine çok benzer. Bitki bazen 100-120 cm derine ulaşabilen kazık kök yapar. Kazık kök
yaprakların çıkış noktasına yaklaştıkça etli ve kalın bir yapı alır. Pazı da
köklerin pancar köklerinden farklı olarak dallandığını görürüz. Pazı bu kök
yapısı nedeniyle susuzluğa karşı dayanıklılık gösterir. Pazının kökleri pembe
veya beyaz renkli olabilir. Bu bir çeşit özelliğidir.
Gövde
Pazının gövdesi pancarda da olduğu gibi rozet şeklindedir ve 100-120 cm kadar çiçek sürgünü yapar.
Sürgün üzerinde aşağıdan yukarı gidildikçe küçülen yapraklar meydana gelir.
Sürgün parlak yapıda ve içi soludur. Başlangıçta yumuşak yapıda olan sürgün daha
sonra sertleşir ve tohumların olgunlaşma döneminde sertlik iyice artar ve daha
sonra, kırılgan hale gelir. Çiçek sürgünü üzerinde kısa saplı ve yumak halinde
çiçekler yer alır, üstünde meydana gelen meyveleri taşıyamaz ve zamanla yere
yatar.
Yaprak
Pazı hemen toprak yüzeyinde bir rozet oluşturarak yapraklarını
buradan meydana getirir. En dıştaki yaprak en yaşlı yapraktır. Bitki birinci
yılda sürekli olarak yaprak meydana getirir. Yapraklar uzun kuvvetli bir sapla
gövdeye bağlıdır. Yaprak sapı boyuna çizgili ve etli yapıdadır.
Yapraklar
sapları ve ayaları ile birlikte 40-70 cm kadar boylanır. Yaprak ayaları
oldukça geniş ve etlidir. Yaprak ayaları düz olabildiği gibi kabarcıklı yapıda
da olabilir. Yaprakların yapısı pancara çok benzer, sadece ölçüler farklıdır.
Pazılar yaprak ayaları ıspanak gibi değerlendirilenler bir de yaprak sapları
kuşkonmaz gibi değerlendirilenler olmak üzere iki gruba ayrılırlar. Ancak iki
şekilde de değerlendirilen çeşitlerde vardır. Yapraklarda damarlar belirgindir.
Yaprak ve yaprak sapının rengi çeşitlere göre farklılık gösterir. Yeşil yapraklı
çeşitlerde yapraklar saplara göre daha koyu renklidir. Menekşe rengi yaprak
meydana getiren çeşitlerde ise yaprak sapları ve damarlar ayaya gör daha koyu
renkli olup antosyan birikimi daha fazladır
Çiçek
Dallanmış çiçek sürgünü üzerinde birkaç tanesi bir araya gelip
yumak oluşturan çiçekler pancar çiçeklerine çok benzer.
Çiçekleri beşli yapıda
olup, beş adet çanak yaprak, beş adet az gelişmiş taç yaprak, beş adet anter
taşırlar. Dişi organ ise bir adettir, ender olarak bu dişi organlarda sitil 2-3
parçalı olabilir.
Tohum ve çimlenme özellikleri
Çanak yapraklar döllenmeden sonra gelişerek yalancı meyve
oluşturur ve bir yumak görünümü kazanırlar aslında bu yumak içinde birkaç adet
tohum bulunur. Bu yumakların pancarda olduğu gibi kırılarak monogerm hale
getirilmesi gerekir. Parlak kahverengi renkte olan tohumlar basık böbrek
şeklindedir.
Yumak halinde iken 100 adedi 1.5-2 gr gelir. Ekimden itibaren 14-16
günde tohumlar çimlenmelerini tamamlarlar ve çimlenmelerini 5-6 yıl muhafaza
ederler.
Tarımsal Savaşım
Pazılarda en büyük zararı bitkilerin çimlenmelerinden hemen sonra
görülenkök yanıklığı hastalığı yapar. Etmeni Pythium debaryanum Hesse, olup
özellikle çok yağış alan yörelerde atkili olur. K ve P eksikliği durumunda
hastalık daha çok yağış alan yörelerde etkili olur.
Tohum ilaçlaması, toprağın
çapalama suretiyle havalandırılması ve iyi bir münavebe ile önüne geçilir.
Ayrıca pazılarda yaprak lekesi hastalığı da zarar yapar Etmeni Cercospora
beticola Sacc. Olup mücedelesi yapraklara bakırlı preperatlardan birisini
uygulamanması ile olur, ancak uygulamayı hasattan en az bir ay önce yapmalıdır.
Pazarlarda yalancı mildiyö de önemli zarar yapar. Bununla mücadele
de bakırlı bir preperatla yapılır. Etmeni Peronospora schachtii Fuckel dir.
Pazıların en büyük zararlıları yaprak pireleri ile yaprak
bitleridir. Pireler yaprakları delerek yaprakları delerek yaprakları
satılamayacak duruma getirirler.
Yaprak bitleri ise yaprakların kıvrılmasına ve
gelişmemesine sebep olur. Her iki zararlı ile mücadelenin zamanında yapılması
gerekir. Gecikmiş mücadelenin hiçbir değeri yoktur. Bu zararlılara karşı
kültürel tedbirlerde önem taşır.
Gerek pancar gerek pazı K eksikliği durumunda iyi gelişemez bu
nedenle topraktaki K miktarı yetiştirmeden evvel mutlaka kontrol edilmelidir.
Potasyum eksikliği olan parsellerde yaprak bitleri daha çabuk yayılır ve önemli zararlara
yol açar.
Olgunluk, Hasat ve Depolama
Pazılarda hasat, bitkiler 20 cmmboy aldıktan sonra başlayarak (ekim tarihinden 2 ay
sonra) bir bazen üç ay devam eder. Yetiştirme şartları uygun olduğu sürece bitki
yeni yapraklar meydana getirerek gelişmesine devam eder ve hasat sürdürülür.
Yapraklar sapları ile birlikte toprak üstünden kesilir ve demetler
haline getirilerek pazarlanırlar. Demetler 0.5- 1
kggolabilir. Hasat edilen pazıların üst üste yığılı
kalması kızışmalara neden olur. Bu konuda dikkatli olmak gerekir. Pazı
yaprakları kolayca su kaybederek pörsürler, bu nedenle düzenli olarak
nemlendirilmesi ve pazarlanabilecek kadar hasat yapılması önem taşır.
Depolanması ekonomik önem taşımaz.
Verim
Yapraklar küçükken yapılan hasatlar verimi önemli ölçüde düşürür.
Bitki sıklığı, çeşit ve hasadın erken veya geç yapılmasına göre dekardan 2-3 ton
arasında verim alınır. Düznli bir hasat durumunda bu değer 4-5 tona kadar
yükselir.
Tohum Üretimi
Tohum üretimi amacıyla yapılan üretimde pancar da olduğu gibi,
meyvelerin gelişme dönemlerinde çiçek sürgününün oluşan yükü taşıyamaması
nedeniyle bitkilerin birbirine dayanarak ayakta durmalarını sağlayacak şekilde
40x40 – 40x50 –50x50 cm aralıklarla yetiştirilmesi önem taşır.
Tohumlar
kuruyunca kolayca döküldükleri için, dökülme başlamadan önce sürgün toprak
seviyesinden kesilerek gölge ve havadar bir yerde kurumaya bırakılır.
Havalandırmanın iyi olmaması durumunda henüz yaş olan meyveler kolayca fermante
olarak kızışır ve tohumlar kullanılamaz hale gelir. Bu nedenle dikkatli olmak
gerekir. Kuruyan gövde ve meyveler harmanlanarak tohumları içinde bulundukları
yumaklar (yalancı meyveler) elde edilir.
Bu yumakların daha sonra kırılarak monogerm hale getirilmesi, ekim
kolaylığı için üzerlerinin kaplanması suretiyle tablet tohum haline getirilmesi
gereklidir.
Dekardan 300-500 kg kadar tohum yumağı elde
edilir.