KAVAK YETİŞTİRİCİLİĞİ
Modern ve teknik kavakçılıkta başarı şartlarının en önemli iki şartından
birisi, kavak ağaçlaması yapılacak yerin iyi seçilmesi, ikincisi ise kaliteli
kavak fidanı kullanılmasıdır.
Yurdumuzun tüm kıyı ve 800-1000 metre yüksekliğe kadar kıyı ardı bölgeleri melez kavak
yetiştirilmesine elverişlidir. Bu bölgelerde yetişme yeri şartlarının uygunluğu
nedeniyle kavaklar 10-12 yılda kesim çağına gelerek, bölgedeki kavak odunu
işleyen endüstrilerce iyi fiyatlarla değerlendirilirler. Bu bölgelerde
yetiştirilecek yerli selvi kavaklar hem ağır büyürler, hem de bir çok zararlının
tehdidi ile karşılaşabilirler.
Orta Anadolu Bölgemiz ile Güney-Doğu Anadolu Bölgemizde ise hem melez
kavaklar hem de selvi kavaklar yetiştirilebilir. Ancak yetiştiricinin bunlardan
hangisini yetiştireceğine karar verirken kavak odununun pazarlama imkanlarını
gözönünde tutmalıdır. Sert iklimli Doğu Anadolu Bölgemizde ise şimdilik selvi
kavağı yetiştirilmesini tavsiye ediyoruz.
Genel olarak; gevşek bünyeli, derin, havalanması ve geçirgenliği iyi, az
kireçli, pH (Asitlik ve alkaliliği) 6-8 arasında olan sulanabilen veya taban
suyu seviyesinin kavak köklerinin uzanabileceği derinlikteki topraklar ideal
topraklardır.
Kavak ağaçlaması tesis edeceğimiz fidanlar kesinlikle Devlet
Fidanlıklarından veya Devlet Fidanlıklarının teknik kontrolde bulunan resmi
belgeli özel fidanlıklardan alınmalıdır. Kullanılacak fidanlar 2 yaşlı
veya iyi gelişmiş, 1 yaşlı ve yetiştirilecek yere uygun klondan olmalıdır
Ağır killi topraklar, taban suyu iki metreden derinde olan veya
sulanamayan topraklar, çok kireçli ve tuzlu topraklar ile taban suyu daimi
olarak 50 cm. den yakın olan topraklar kavak ağaçlamaları için
verimli olmazlar.
Kavak ağaçlaması tesis edilecek arazi dikimden önce yaz veya sonbahar
başında çapraz derin sürüm yapıldıktan sonra diskaro çekilerek düzeltilmeli,
yoğun yağmur mevsimi gelmeden dikim çukurları açılmalıdır
Kavakların yaprakları olduğu dönemlerde arazide toprak yüzeyine yakın su
duruyorsa, drenaj hendekleri ile bu su boşaltılmalıdır.
Dikimlerde aralık ve mesafe düzeni ne olmalıdır?
Kavak ağaçlamalarında karar verilmesi en güç ve en gerekli konu
aralık-mesafe düzenidir. Bir kavak ağacına isabet eden yaşama alanının yüzölçümü
itibariyle kavak ağaçlamalarında sıklık dereceleri şöyledir.
Çok sık: 10 m2'den az
Sık: 10-25 m2
Nisbeten sık: 25-35 m2
NORMAL SIKLIK: 35-45 m2
Seyrek: 45-60 m2
Çok seyrek: 60 m2'den fazla.
Bu derecelerden hangisinin seçileceği konusunda:
a- Yetiştirme ve üretim amacı
b- İklim
c- Kullanılacak kavak klonu ve türü
d- Plantasyon şekli
e- Pazarlama şartları
kararımızı etkileyen faktörlerdir. Fidanlıklarımızda üretilip halka
dağıtılan Samsun klonu (77/51) ile I-214 melez kavak fidanları için 6x6, 5x7,
5x5 metre gibi aralık-mesafeler, uygulanmasını tavsiye ettiğimiz normal
düzenlerdir.
Bu aralık-mesafeler ile dikilen kavaklar 10-12 yaşında 30-40
cm. çaplarında kalın kavak odunu üretebilirler.
Kavak
yetiştiricileri eğer kontrplak, kibrit ve inşaat sektörleri gibi kalın çaplı
odun tüketen endüstrilerin ihtiyacına yönelik üretim yapmak istiyorlarsa,
yukarıda belirtilen aralık-mesafe düzeni ile kavak ağaçlaması yapmaya devam
etmelidirler.
Son yıllarda kavak odunu tüketen endüstri kollarında ve bunların tüketim
kapasitelerinde meydana gelen önemli teknik ve teknolojik gelişmeler daha ince
boyutlu kavak odunlarının da, tüketimlerine imkan sağlamış ve ileri ülkelerdeki
bu değişim ülkemize de yansımış bulunmaktadır.
Küçük ve ince boyutlu odun
kullanma söz konusu olunca, tabiatıyla aralık-mesafelerin daralması ekonomik
yönden gerekli olmaktadır.
Özellikle Lif-yonga sanayinin Dünya’ da ve ülkemizde
son yıllarda ulaştığı gelişmeler, önümüzdeki dönemlerde odun kullanımında kalite
kadar miktara da önem verileceğini göstermektedir.
Yetiştiricilerin I-214 melez kavak klonu ile ince çaplı odun üretimini
amaçlamaları halinde, tesis edecekleri kavak ağaçlamalarında aralık-mesafeler
2x4,15x4 ve 2.5x4 metre olmalıdır. Bu durumda sıralar mutlaka kuzey-güney
istikametine getirilerek kavak ağaçlanmasının yazın güneyden bol ışık alması
sağlanmalıdır
Bu aralık mesafelerle tesis edilen kavak ağaçlamalarından 4-5 yıl
sonunda ortalama 12-15 cm. çapında kavak odunu alınabilir
ve pazarlanabilir.
Ancak bu şekilde sık kavak ağaçlaması tesis etmek isteyen
yetiştiriciler elde edecekleri ince odunları hangi fabrikalara satabileceklerini
önceden düşünmeli ve bu kavakları alacak fabrikalarla ön satış sözleşmesi
yapmalıdırlar. Aksi takdirde yetiştirecekleri kavakları satamayabilirler ve bu
yaşa gelmiş sık kavak ağaçlamasının artık ıslahı da mümkün değildir.
Ancak bu
tip kavak ağaçlamalarından daha kalın bıçkılık odun elde edilmek istenirse,
teknik bir eleman nezaretinde zaman zaman uygun seyreltme kesimleri yapılarak
kalan ağaçlar 18-20 yıl sonra kesilebilir.
Bu bilgilere göre melez kavak fidanları ile kavak ağaçlamaları tesis
edecek yetiştiricilere, eskiye oranla daha bilinçli olmalarını ve tereddüt
halinde İzmit’teki Kavakçılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğüne baş vurmalarını
öneriyoruz.
ÖNEMLİ NOT
Bahçenizi her ilaçlamanızda eğer sulama veya ilaçlama suyunuzun pH sı 8 - 8.5 ise muhakkak wet yayıcı yapıştırıcı kullanınız.
(Ülkemizin birçok yöresinde toprak ve su pH sı 8- 8.5 hatta 9 a kadar çıkmaktadır.)
Üretilen bütün ilaçlar 6 - 7 pH aralığına göre üretilmektedir.
En Kaliteli ilaçlar dahi 6 ila 15 dakika arasında, % 30 varan oranlarda etkisini kaybetmektedir. (Kesilmiş yoğurt örneği gibi)
BİTKİNİZE AÇ KARNINA İLAÇ VERMEYİN
BİTKİ BESLEME Bitki besini ile birlikte ilaç verin
Buda ilacınızın etkisinin azalmasına neden olacaktır.
Bu nedenle bizim tavsiyemiz holderinize, tankınıza veya sırt pompanıza,
TANK SIRALAMASI Sırasıyla (SIRALAMAYA BOZMAYIN)
1 |
PH DÜŞÜRÜCÜ- YAYICI YAPIŞTIRICI |
İlaçlama suyunun PH sını düşürür, ilacın bozulmasını önler.
İlaçlar bitkiye uygulandıktan sonra ilacın yaprağa yayılmasını sağlar, yapraktan akmasını önler.
|
2 |
ORGANİK GÜBRE |
Bitkinin düzgün ve dengeli beslenmesini sağlar. Meyvelerin albenili, parlak, renkli, iri, dayanıklı, sert, ağır, lezzetli ve hoş kokulu olmalarını sağlar.
|
3 |
İNSEKTİSİT |
BÖCEK İLACI
Zararlı dönemine göre, sayfanın en altındaki zararlılara karşı, bir ilaç kullanın. İlaçların kullanma - hasat sürelerine dikkat edin. |
4 |
FUNGUSİT
|
MANTAR İLACI
(Ayrı bir kapta karıştırdıktan sonra) Hastalık dönemine göre, sayfanın en altındaki zararlılara karşı, bir ilaç
kullanın. İlaçların kullanma - hasat sürelerine dikkat edin. |
5 |
DİĞER |
Teknik elemanlarımızca önerilen diğer iz elementler. |
Mümkün olduğunca hepsini bir arada kullanmaya çalışın, maliyetleri düşürün.
AŞAĞIDAKİ ÜRÜNLERİ HER SENE DÜZENLİ KULLANIN
KİREÇ ÇÖZÜCÜ |
Sezon başında kireçli topraklarda muhakkak kullanılmalı. Kılcal köklerin etrafını sarmış kireç kaymak tabakasını yok eder.
|
DÖNÜME 1 KG
damla sulama ile |
KÖKLENDİRİCİ |
Hücre bölünmesini hızlandırır. Dolayısıyla, bitkinin büyümesi ve gelişmesi de hızlanır.
Kök oluşumunu ve gelişimini hızlandırır.
Köklerİ kuvvetlendirir. Köklerin, özellikle uzunlamasına, büyümesi ve gelişmesi üzerine uyarıcı etkisi vardır.
|
|
ORGANİK GÜBRE
|
Çiçeklenmeden önce 1. uygulama,
meyve tutumunda 2. uygulama,
hasattan 45 gün önce 3. uygulama yapılır
Gereksinim duyulan bütün dönemlerde 300 gr / 100 lt su ile olmak üzere 2 uygulama.
|
200-300 |
DEMİRLİ GÜBRE
|
En sık görülen bitki besin noksanlığıdır.
Toprak olumsuzlukları bitkilerin, toprakta olan demiri kullanmasını engeller
Toprak analizlerini mutlaka yaptırın |
125-150 cc |
POTASYUMLU GÜBRE |
Ürünün RENK ve AROMA sını AĞIRLIK ve KALİTE sini İRİLİK ve SERT liğini belirleyen potasyumu yüksek oranda içerir.
Özellikle meyve ve sebze yapraklarında görülen yaprak kenarındaki kurumayı önler ve ürün artışını sağlar.
|
|
DAMLA SULAMA |
AZOT, FOSFOR, DENGELİ, POTASYUM
Her dönem düzenli kullanılmalı. Bitkinin NPK sı karşılanmalı
|
2-3 kg |
ÖN KARIŞIMLA KONTROL EDİNİZ
Her ilaçlamada gübre muhakkak kullanılmalıdır.
Gübreler bitkilerin strese girmesini önler. Bitkilerin mikro element ihtiyaçlarını karşılar.
Meyve tutumunu ve meyvelerin kalitesini arttırır.
Gübrelemede esas, toprak ve yaprak analizlerinin yapılmasıdır. Buna göre de eksikler giderilmelidir.
Dikim, Bakım, Sulama
Kararlaştırılan aralık mesafe düzenine göre çukur açılacak yerler birer
çubuk ile işaretlenir. Dikim çukurları el ile bel kürek kullanılarak veya
traktöre monte edilmiş burgularla açılabilir. Dikim çukurları iki yaşlı fidanlar
için ortalama 60 cm. genişlik, 90-100 cm derinlikte olmalıdır. Bir
yaşlı fidanlar için bu genişlik ve derinlik daha az tutulabilir. Toprağın killi
olması halinde çukur genişlikleri mümkün olduğu kadar arttırılmalı, kum oranı
fazla hafif ve kaba bünyeli topraklarda ise çukur derinlikleri normal olarak bir
metreyi bulmalıdır
Burgu ile dikim çukuru açıldığında çukurun sathında parlak ve sert bir
tabaka oluşuyorsa bu tabakayı birkaç yerinden yırtmadan fidan dikilmemelidir.
Fidanlıktan sökülen kavak fidanları mümkün olduğu kadar kısa süre
içersinde dikilmelidir.
Fidanlar dikime kadar geçen süre içerisinde (bir gün bile olsa) kavakçılık
tesis edilecek arazinin bir kenarında 50-60
cm derinlikte çukur veya hendekte dik olarak toprakla
iyice örtülerek gömüye alınmalıdır).
İki yaşlı kavak fidanları 6-7
metre uzunluğunda olduğundan, taşıma işinde kullanılacak
araçlar uzun kasalı olmalıdır.
Fidanların aşırı güneş, rüzgar ve don gibi elverişsiz hava şartlarından
ençok zarar görecek kısımları kökleri olduğundan, taşınma sırasında kökler
branda ile örtülmelidir.
Kavak fidanı dikimi, kasım ayı sonu ile mart ayının ilk yarısı arasındaki
tomurcuklar patlamadığı dönemde yapılmalıdır. Samsun klonu (77/51) şubat ayı
içersinde dikilmelidir.
Toprağın donmuş olduğu dönemlerde dikim yapılmamalıdır.
Dikimde çukurun alt yarısına üst toprak, üst kısmına çukurun altından
çıkan toprak konulmalıdır
Bir teneke iyi yanmış hayvan gübresi çukurun üst yarısına konulan toprakla
karıştırılmalıdır.
Dikim esnasında toprak ayakla iyice sıkıştırılmalı ve fidana herhangi bir
kazık bağlanmamalıdır.
Fidan dikim çukurunda dikim esnasında su var ise uygun bir kap ile
boşaltılmalıdır.
Fidan çukuru toprak seviyesine kadar toprakla doldurulmalı, fidanların
diplerine toprak yığılmamalıdır.
Komşumuz tarlasına kavak dikilecekse, sınırdan 3 metre, zirai kültür yapılacaksa en az
5 metre içerden yapılması gerekir.
Dikimden sonra çıkan dip sürgünleri ilk yılın eylül ayı içerisinde
kesilmelidir.
Çatal tepeler ağacın yapraksız olduğu kış mevsimi içerisinde
teklenmelidir.
Kuruyan ve kırılan fidanların yerlerine birinci yılın sonunda kuvvetli ve
kaliteli fidanlarla tamamlama dikimleri yapılmalıdır.
Kavak ağaçlamasının ilk yıllarında çapa bitkileri ile ziraat yapılabilir
Kavak ağaçlamalarında ilk yıllarda mayıs ve temmuz aylarında olmak üzere
yılda iki defa pullukla sürüm ve diskaro çekimi yapılması uygun olur.
Dördüncü yıldan itibaren 7. yaşa kadar yılda en az bir kere sürüm ve
diskaro yapılmalıdır.
Sıralar arasında toprak işlemesi yapılırken fidan gövdelerine
50 cm'den fazla yaklaşılmamalıdır.
İlk yıllarda toprak işlemesi yapılmamış veya sığ olarak yapılmış kavak
ağaçlamalarında sonradan derin sürüm yapılması zararlıdır.
Kavak ağaçlamasına hayvan gübresi verilmesi yararlı olacaktır.
Kavak ağaçlamasının su ihtiyacı yağışlarla veya toprakta mevcut taban suyu
ile karşılanamıyorsa, mutlaka sulama yapılması gereklidir
Ağır ve killi topraklarda seyrek aralıklarla fakat bol su ile sulama
yapılmalıdır.
Kumlu-çakıllı (Kaba yapılı) topraklarda ise sık aralıklarla azar
azar sulanmalıdır.
Kavak ağaçlamalarında sulama yapıldıktan sonra toprak tava gelir gelmez,
mutlaka sürüm yapılmalı veya diskaro çekilmelidir
Kavaklarda budama ağustos ayının ilk yarısında veya şubat ayı içersinde
yapılmalıdır.
Kavak ağaçlamalarında ilk budamaya gövdeler l0 cm. kalınlığa geldikten
sonra başlanılmalıdır.
Budamalar her yıl bir veya iki dal halkası alınmak suretiyle düzenli ve
tedrici olarak yapılmalıdır
Kavak ağaçlamalarında idare süresi diye adlandırdığımız kesim yaşının
tayini, her şeyden önce kuruluşta uygulanan aralık ve mesafe düzenine bağlıdır.
Genel olarak iyi yetişme yerlerinde normal aralık mesafe düzenleri ile kurulmuş
ve normal bakım görmüş kavak ağaçlamaları ortalama 10-12 yılın sonunda kesim
çağına gelirler.
Kavak ağaçlaması sıklaştıkça kesim yaşı küçülür. Seyrekleştikçe uzar.
Gelişme ve piyasa durumuna göre kesimler biraz erkene alınabildiği gibi 3-4 yıla
kadar geciktirilebilir.
Kavak odununun en önemli kullanma ve tüketim alanları; kontrplak, kibrit,
yükleme paleti, kaplama, inşaat, ambalaj, odun hamuru, lif ve yonga sanayii,
ayakkabı kalıbı, kundura ökçeleriyle, kalıp ve protez endüstrileridir. Sayılan
endüstri dalları arasında halihazırda en fazla tüketimi kontrplak, kibrit,
ambalaj ve inşaat sektöründen sonra lif-yonga levhaları sektörü yapmaktadır. Bir
kavak ağaçlandırılmasının kıymetlendirilmesinde, ağaçlama sahibinin bu
kıymetlendirme alanlarını iyece etüt etmesi ve önerilen fiyatları buna göre
değerlendirmesi gerekir