ARAZİ BİÇİMİ, TOPRAK İŞLEME

Peyzaj Mimarlığı'nın temel ve teknik yönü olan Peyzaj Mühendisliği; ,hazırlanan Yapısal Uygulama Projesi ve Grading Plan'ın araziye aktarılarak mekanın üç boyutta oluşumunda gerekli tüm çalışma ve uygulanan teknik yöntemleri kapsar. Topoğrafik yapının ortaya koyduğu özelliklerin yorumu ve arazinin ileriye yönelik gelişmelere yanıt verecek bir yapıya kavuşturulması amacı ile tasarımın gerektirdiği formlara, tesviye eğrileriyle tanımlanan yükseltilere, yapı ve yollar için belirlenen kodlara getirmek üzere, arazi üzerindeki tüm teknik hizmetler ile kazı ve dolgu işlemlerine yönelik Iş ve işçiliğin boyutları belirlenip tanımlanır.
İnşaat Mühendisi, Harita Mühendisi, Makina Mühendisi, Kültür Teknik Uzmanı, Elektrik Mühendisi gibi meslek elemanları desteğinde, Peyzaj Mimarı tarafından arazideki toprak hareketleri, hizmetin devamı süresince izlenerek, yapısal uygulama projesinın aplikasyonu ile inşaatın gerçekleştirilmesine ve yapı temel kotlarına uygun olarak arazide yapılacak kazı ve dolgu işlemleri gerçekleştirilir.
Altyapıya ilişkin galeri, menfez, rögar ve her türlü tesisat kanalları ile yapı giriş ve çıkışlarının oluşturulması için gerekli teknik, teknolojik destek yanısıra Iş organizasyonu, ödeme planı, zamanlama ve işgücü programlaması hizmetleri yürütülür.
Bitkisel uygulama amacıyla ayrılan alanlarda, toprak yüzeyinin bitkisel toprağın serilmesine uygun kotlara ve bitki dikimi için hazır duruma getirilmesi, inşaat atıkları ve istenmeyen bitkisel malzemenin kaldırılması sağlanır.
Bu işlemlerin yapısal uygulama alanları ile birlikte çözümlenmesi ya da inşaat süresince aşamalı olarak toprak yüzeyine amaçlanan formun kazandırılması ve atıkların alandan uzaklaştırılması sağlanır.
Arazi biçimleme çalışmaları sonrası proje alanı, çevresindeki doğal yapının benzeri ya da özenle tasarlanıp, uygulanmış gelişkin bir örneği olarak yaratılabilir.
Alanda mevcut bir vadi, kayalık, yamaç ya da düz bir alan, yeniden yorumlanıp yaratılabilir.
Temel Grading ya da Arazi Biçimleme Uygulaması sonrasında, planlama alanının yapısal uygulamaya ayrılan bölümleri dışında kalan, Bitkisel Uygulama alanlarında, toprağın ekim ve dikim ışlemleri için hazırlığı amacı ile alt toprağın işlenmesi, kaba tesviyesi yapılarak uygun kotlara ve yüzey formuna getirilmesi, bitkisel toprak serilmesi ve bitki gelişimi için toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik yönden optimum çevre koşullarının yaratılmasına yönelik tüm teknik hizmetler ile işlemler ve işçiliğin verilmesinin yöntem ve genelde teknik çözümlerini üretir.
Sonuç da, sağlanan teknik olanaklarla araziye kimlik kazandırma çabaları; Peyzaj Mimarı'nın bilgi birikimi ve deneyiminin alana yansıması olarak görüntülenir..
Yapısal uygulama, altyapı, arazi biçimleme ve bitkisel uygulama projesinde gösterilen son şekli kazandırılmış olan arazi üzerinde; yapısal tesislerle uyum düzeltmeleri sonrası, bitkisel uygulama çalışmaları tamamlanır.
Üst Toprağın Sıyrılması
Bir inşaat sahası/şantiyede de, inşaatı izleyen çevre düzenleme işlerinin aynı Yüklenici tarafından yapılması halinde, genel yüklenicinin inşa edeceği bina, yol ve sert malzeme ile kaplanacak yüzeylerin altında kalacak, dolgu yapılarak biçimlendirilecek alan içinde kalan ya da biçimleme sırasında kazılıp kaydırılacak toprak kitlesinin oluşturduğu alanlar işaretlenir.
Sözleşmesinde ya da buna bağlı belgelerde belirtilen hallerde, ilgili planlarında belirtilen kodlarda arazinin tesviyesi için derin ve büyük kazılar yapılması gerekli yerlerden; Beton, taş ya da benzeri malzemeyle kaplanacak alanlardan; şantiye ya da depo alanlarından, inşaatın başlaması öncesinde toprak yüzeyi temizlenerek üst toprak tümüyle sıyrılacaktır. Sıyrılan üst toprak, tekrar kullanılmaya hazır vaziyette yüksekliği 1.50 m' yi geçmeyen kümeler halinde toplanacaktır. Bu şekilde bekleyen üst toprağın alt toprakla, çimento, kireç, petrol, yağ, katran vb maddelerle bulaşmaması için, Yüklenici gerekli önlemleri alacaktır.
Üst Toprağın Depolanması ve Bakımı
Tekrar kullanılmak üzere yığılmış toprak kümelerinin yüksekliği 1.50 m' yi geçmeyecek, sahadan hiçbir şekilde üst toprak uzaklaştırılmayacak, herhangi bir şekilde gömülmeyecek, işin sonunda artan üst toprak Peyzaj Mimarının direktifi uyarınca değerlendirilecektir. Bekleyen üst toprağa kirletici ve yabancı maddelerin karışmaması için Yüklenici, her türlü önlemi alacak, toprak kümelerinde yabani ot gelişimi engellenecektir. Çıkan yabani otların tohum vermeden uzaklaştırılması için toprağa vaktinde etkisini gösterecek bir herbisid/ot öldürücü ilaç uygulayacaktır.
Alt Toprağın İşlenmesi
Alt Toprağın Islahı
Bir alanın drenaj durumunun ıslah edilmesi gerektiği hallerde, plan, proje ve ilgili raporlarında belirtilen yerlerde, alt toprak yüzeyi, bir traktöre bağlanmış alt toprak işleyici ile, hafif topraklarda 75 cm, ağır ve killi topraklarda 50 cm aralıkla, sahanın eş yükselti eğrilerine dik yönde sürülerek toprak yerinde kabartılacaktır. Bu işlem sırasında alt toprak kendi yerinde ufalanmış olacak, üstündeki üst toprağa karışmayacaktır. Alt toprak işlemesi, o sahada üst toprak daha önce sıyrılmışsa ya da yoksa, alt toprak takviyesi yapılıp arazi projesindeki kotlarına getirildikten sonra yapılacaktır.
Alt Toprak Tesviyesi
Formu ve kotları değiştirilmek durumunda kalan alanda, üst toprağın sıyrılmasında sonra, alt toprak üzerine istenilen kotlara gelinceye kadar, benzer bir alt toprakla dolgu yapılıp sıkıştırıldıktan ya da kazılarak fazla toprak alındıktan ve kabaca düzeltildikten sonra, sıyrılan üst toprak yeniden alana serilecektir. Alt toprağın inşaatın genel yüklenicisi tarafından tesviye edilmesi halinde, genel yüklenici alt toprağın tesviyesi; çevredeki yol, tretuvar, refüj gibi yapısal ögelerin bitmiş kotlarından 2 aşağıda bitirilecektir.
Alt Toprağın Tesviyesi
Proje sahasında, yapıların gerektirdiği büyük kazılar nedeniyle arazinin doğal yapısının büyük ölçüde değiştiği; arazi biçimleme projesi gereği araziye yaniden şekil verildiği ya da sahada mevcut üst toprak sıyrılıp uygun yerlere kümelendiğinde ortaya çıkan alt toprağın , ilgili planlarda gösterilen eşyükselti eğrilerine, bitmiş toprak ve yapı kodlarına uygun olarak biçimlendirilmesi için gerekli alt toprak kazı ve dolguları yapılacaktır. Tekrar kullanılmak üzere depolanmış üst toprak yeterli ise çim, çiçek ve çiçekli çalı parsellerinin her tarafına en az 40 cm üst toprak serilecek biçimde, alt toprak tesviye edilecektir. Üst toprağın yetersiz kalması ya da temin güçlüğü durumunda , çim ve çiçek dikim alanları için en az 15 cm, gül ve kapama çalı parsellerinde 40 cm üst toprak serileceği , ağaç ve çalı dikim çukurları için yeterli üst toprak miktarı hesaplanmalıdır.
Alt Toprağın Biçimlendirilmesi
Üst toprağın sıyrılarak, alt toprakta büyük kazı ve dolgu işlemlerinin yapılması durumunda; Komşu alanlardan toprak ve yüzey sularının alana gelmemesi için kazı alanı çevresine hendek açılır, Kazı alanı yüzeyi mevcut otsu ve odunsu bitkilerden, yabancı maddeler ve atıklardan arındırılır, Derin köklü bitkiler ve otlardan arındırmak amacı ile alan sürülür ya da uygun bir ekipmanla işlenir, Üst toprak tavındayken, tam derinliğinde sıyrılarak saha dışında uygun bir yere kümelenir, bu işlem sırasında kayıp olmaması ya da yabancı maddelerle karışmaması için gerekli önlemler alınır ve sürekli yabani ot kontrolu sağlanır, Üst toprak kümeleri, tekrar serilimi kolaylaştıracak en kısa taşıma mesafesi ve sonraki toprak işlemlerinde aksamaya neden olmayacak uygun bir yere konulur, Alt toprakta yapılacak dolgularda, ençok 20 cm lik katmanlar halinde yapılarak sıkışması sağlanır, Büyük kazı ve dolgu işlerinde kullanılacak makina, Peyzaj Mimarı tarafından belirlenecek ya da yüklenici tarafından önerilenin onayıdan sonra kullanılacaktır.
Alt Toprağa verilecek Maksimum Eğim
Toprağın cinsine göre değişirse de, tasarımcının gerek gördüğü hallerde standartların dışına çıkılabilir. çim biçimi ve bakım işlerinin yapım yöntemine göre yüzeylere verilebilecek eğimle; çim biçimi elle yapılan yerlerde Max eğim :1:1 450 çim biçimi küçük makina ile yapım :1:1,5 330 çim biçimi özel makina ile Max eğim :1:2 270 çim biçimi uygun traktörle Max eğim :1:3 180 Profesyonel amaçlarla kullanılmayacak, genel spor alanlarında 1:80 eğim en uygunudur. Oyun alanlarında bu eğim 1:50 ye kadar düşürülebilir. Zorunlu durumlarda tek yönde 1:40 eğimle yetinilebilir.
Üst Toprağın İşlenmesi
Üst Toprak Serilmesi
Alt toprak tesviyesi yapılmış alanlara üst toprak serilmeden önce, alt toprak l5 cm. derinliğinde, elle ya da / uygun bir makinayla işlenip kabartılarak, üzerine, alanda depolanmış ya da Peyzaj Mimarı'nın uygun göreceği bir alandan getirilecek üst toprak, aşağıdaki derinliklerde ve her tarafta eş dağılımlı serilecektir: Şevlere : 15 cm. Genel çim alanlarına: 15 cm. çim ve çiçeklik alanlara : 20 cm. Gül ve çalı dikim alanlarına : 40 cm. Büyük ağaç çukurlarına : 70 cm. üst toprak doldurulacaktır. Üst toprağın mevcut, ancak; derinliğinin yetersiz olduğu durumlarda, Peyzaj Mimarı'nın onaylayacağı bir toprak kaynağından gerekli takviye yapılarak eski üst toprakla kaynaştırılacaktır. Büyük kazı ve dolgu yapılacak alanlarda ya da geniş çim alanların içine çalı grupları ya da ağaç dikilmesinin gerektiği durumlarda; alt toprak çim ekim derinliğine göre, onaylanmış büyük bir makina ile tesviye edilecek, çalı ve ağaç dikim çukurları içine getirilen üst topraktan doldurulacaktır. Dışarıdan getirilecek üst toprağın kaynağı ve özellikleri hakkında Peyzaj Mimarının önceden onayı alınacaktır. Üst toprağın serilmesinden sonra, kürek ya da uygun bir aletle toprağın, tırmıkla tesviyesine uygun bir yapı ve doku kazandırılırken, çıkacak bir boyutu 5 cm den büyük taş ve ve kesekler ile ot, kemik, plastik ve diğer atıklar, toplanarak alandan uzaklaştırılacaktır.
Üst Toprağın İşlenmesi
Mevcut üst toprak, kendi ortalama derinliğinin tamamı kadar bellenerek ya da uygun bir bahçe traktörü ile işlenecek, alt toprak hiçbir suretle üste çıkmayacak ya da üst toprakla karışmayacaktır. Bu işlemle, sahada kalmış otsu ve odunsu bitkiler ile toprağa gömülmüş olanlarının kökleri toprak yüzüne çıkarılarak kurumaları sağlanacaktır. İşlenerek altüst edilmiş toprak; kültüvatör, tırmık ya da kazayağı ile parçalanarak, toprak tesviyeye uygun ufalanmış bir yapıya getirilecektir.
Üst Toprağın Çapalanması
İşlenmiş üst toprak üzerine 20 m3/da. yanmış ahır gübresi ve 40 kg/da .kompoze gübre serilerek, çapa makinası/el çapası ile yüzeyden çapalanarak, gübre toprağa karıştırılacak, çapalama sırasında çıkan yabani ot, taş, moloz vb. yabancı maddeler atılacaktır. Çapalama toprak tavında iken yapılacak, üst toprağın aşırı ıslak olduğu ya da kuruluş yapısından, hava koşullarından dolayı çapa işlemez sertlikte olduğu hallerde yapılmayacaktır. Ekim ve dikim işlemleri öncesinde yüzeysel bir sulama yapılarak, toprak ve gübre içerisindeki yabani ot tohum ve çimlenmesi sağlanarak, çapa boyuna gelen otların el aletleri yada uygun bir makina ile kontrolu sağlanacaktır.
Toprak Yüzeyine verilecek Maksimum Eğim
Toprağın cinsine göre değişmekle birlikte, planın gerektirdiği hallerde, bu standartların dışına çıkılabilir. Ancak; çim biçiminin elle yapıldığı yerlerde max.eğim 1:1, küçük makinayla yapılacağı yerlerde l:l,5 olacaktır.
Üst Toprağın Kaba Tesviyesi
Yüzeyi temizlenmiş, bellenmiş, gübrelenmiş, çapalanmış alanda; tırmık, kürek ya da Peyzaj Mimarı'nın onaylayacağı uygun makina ve aletlerle, belirtilen kodlara, meyillere ve alanın doğal eğimine göre kaba tesviyesi yapılacak, kaba tesviye sırasında çıkacak taş, ot ve her türlü istenmeyen maddeler toplanıp alandan uzaklaştırılacak, hiçbir şekilde alan içinde çukur açılıp doldurularak gizlenmesine izin verilmeyecektir.
Üst Toprağın İnce Tesviyesi
çim ekilecek kısımlarında; kaba tesviyesi yapılmış üst toprağın, el tırmıkları ve mastarla, projesindeki kodlara ve çevresindeki yol, teras, otopark, tretuar, refüj vb yapısal elemanların bitmiş kodlarıyla aynı ya da bu düzlemden en fazla 2 cm aşağıda bitirilecektir. Eğimler, yağış ve diğer yüzey sularını sahanın drenaj ağına bağlıyacak biçimde düzenlenecek ya da Peyzaj Mimarı'nın göstereceği yönde verilecektir. İnce tesviye sırasında çıkabilecek ve bir boyutu 2.0 cm den fazla taş, bitki ve istenmeyen tüm yabancı maddeler toplanarak alan dışına atılacaktır. İnce tesviyesi bitirilen alanda, gözle görülebilecek, su birikebilecek çukur ve tümsek gibi düşey farklılık bulunmayacaktır. Tümseklerin giderilmesi için, ağır silindir ya da tokmak kullanılmayacak, tırmık ve kürek kullanılarak tesviye hataları kendi içinde giderilecektir. İnce tesviye yapılırken, dışarıdan üst toprak eklenmesi yerine, mevcut üst toprak kendi içinde ileri geri tırmık ya da mastar kullanılarak istenen kodlarda ve meyillerde ince tesviye yapılacak, tırmık atıkları ile çukurların ya da alçak kısımların doldurulması yoluna kesin olarak gidilmeyecek, toprağın sıkışmasına izin verilmeyecektir. İnce tesviye toprak tavında, yeterince dökülgen ve kolay ufalanır yapıda ve nemdeyken, uygun hava koşullarında ve toprak fazla çiğnenmeden yapılacaktır.
Atıkların Alandan Uzaklaştırılması
Saha temizliği, her türlü toprak işleme ve tesviye işlemleri sırasında çıkan yabani ot, istenmeyen odunsu bitkiler, taş, tuğla, metal, tahta ve benzeri tüm molozlar önce düzenlenen sahanın belli noktalarında toplanarak kümelenecek bu kümeler bekletilmeden, Yüklenici tarafından, sözleşme belgelerinde belirtilen yere ya da; Peyzaj Mimarı'nın göstereceği atık döküm alanına taşınarak, alandan uzaklaştırılacaktır. Peyzaj Mimarı'nın onaylaması koşulu ile çıkan taş, tuğla, moloz ve Beton parçaları; yapısal birimler için alt dolgusu yapılacak yerlere dökülebilir.
Nadas Döneminde Ot Kontrolu
İlgili plan ya da belgelerinde belirtilen çevre düzenleme amaçlarına uygun, bütün toprak işlerinin bittiği ve sahaya gerekli son şekil verildiği halde, hava koşulları ya da başka nedenlerle, çim ekimi ya da bitki dikimi yapılmadan boş bekleyen alanlarda çıkacak bütün yabani otlar, Yüklenici tarafından çapalama ya da onaylanacak herhangi başka bir yöntemle temizlenecek ve sürekli kontrol altında tutulacaktır. Toplanan yabani otlar özellikle ayrık kökleri yakılarak, külü toprağa serpilerek sahadan uzaklaştırılacaktır. Ekim ve dikim öncesindeki bekleme döneminde toprağın tavında tutulması yanında toprak içinde bulunan yabani ot tohumlarının çimlenerek gelişmelerini sağlamak ve nadas döneminde yokedilmelerini sağlamak üzere belirli aralıklarla yüzeysel olarak sulanması yararlı olacaktır. Bu işlem dikim sonrası ot kontrolu masraflarını büyük ölçüde ortadan kaldıracağı bilinci içinde, idare ve kontrol grubu tarafından istenmeli ve teşvik edilmelidir. Ekim ve dikim işleri, geçerli bir neden göstermeksizin Yüklenici tarafından geciktirildiği sürece yabani ot kontrolu Yüklenici tarafından yapılmaya devam edilecek, sahadan her türlü ot ve istenmeyen maddeler uzaklaştırılacaktır.
Toprağın Fiziki Yapısının Islahı ve verimliliğin Arttırılması
Toprak Düzenleyicilerle Fiziksel Islah
Toprak düzenleyicisi olarak kullanılacak ahır gübresi, çok ağır, yapışkan ya da fiziksel yapısı bozuk alt ve üst toprağın, ekim ve dikim işleminden önceki son toprak işleme öncesinde dekara 10 m 3 hesabıyla serilerek, çapa ya da kaba dişli tırmıkla toprağa karıştırıldıktan sonra ince tesviyeye geçilecektir. İşlenmesi zor, bahçe kültürüne elverişsiz, çok ağır, yapışkan ya da fiziksell yapısı bozuk üst toprağın ıslah edilmesi amacıyla toprak düzenleyici maddelerden ahır gübresi dışındakiler, çim ekimi işleminden önceki son toprak işlemesi sırasında dekara 10 m3 hesabı verilerek toprağa eşit olarak karıştırılacaktır. İlgili plan ve belgelerinde belirtilen miktar ve oranlarda dere kumu, organik gübre, bitkisel çürüntü, çeşitli ticari isimler altında satılan (torf, vermeculit, bims, perlit) gibi toprak düzenleyici maddeler, tek başlarına ya da özel şartnamesinde belirtilmiş oranlarda karıştırılmış olarak topraga verilecektir. Doğu Karadeniz gibi çok yağışlı bölgelerde, toprağa kireç ve potasyum uygulaması, organik gübrelenmeden 2-4 hafta önce ya da sonra yapılmalıdır.
Kimyasal Gübreleme
Üst toprağın mineral besin maddelrinden ya da bitkisel gelişme için gerekli mikrobesinlerden yoksun olması hallerinde, dekara 40 kg. hesabıyla N,P,K verilecektir. Kimyasal gübreler; projesinde ya da özel şartnamesinde belirtilen yerlere ,belirtilen miktar ve oranlarda verilecektir. Kimyasal gübreler üst toprağa, ekim dikim işleminden önceki son toprak işlemesi sırasında (örneğin belleme, çapalama, kaba tesviye işlemlerin biriyle birlikte) verilecek, iyice karışması sağlanacaktır. Kimyasal gübrelerin yavaş çözülür olması ya da toprakta tutulabilmesi için tercihen çiflik gübresi, kompost ya da torfla birlikte verilmesi yararlı olacaktır.