ÜVEZ (SORBUS) YETİŞTİRİCİLİĞİ

Gülgiller familyasındandır. Kuzey yarımkürenin ılıman iklim bölgelerinde doğal olarak yaşarlar.
Ağaç, ağaççık veya çalı formunda bulunurlar. 80’den fazla türü bulunur. 20-25 m kadar boylanabilirler.
Yaprakları almaşık dizili, basit ya da bileşik, üst yüzü yeşil, alt yüzü gri renklidir.
Sonbaharda kızarıp sararır, turuncu veya koyu kırmızı renklere döner ve daha sonra dökülürler.
Gösterişli olan çiçekleri şemsiye ya da salkım şeklinde, beyaz veya krem renklidir.
İlkbahar sonu ile yaz başlarında çiçek açar.
Meyveleri genellikle küre veya armut şeklindedir.
Beyaz, sarı, turuncu veya kırmızı renklimeyvelerini kuşlar çok sever.
Önemli türleri şunlardır:
Sorbus aucuparia (kuş üvezi): Avrupa ve Asya’da doğal olarak yaşarlar.
Ülkemizde orta ve kuzey bölgelerimizin ormanlarında sıkça görülür.
Gençken dik büyürler ancak yaşlandıkça açılır ve genellikle çok gövdeli olurlar. 10-15 m kadar boylanabilir.
Yaprakları bileşik, tüysü, 5-6 cm uzunlukta ve mat yeşil renklidir. Sonbaharda sarı-kırmızı renklenme yaparlar.
Çiçekleri beyaz meyveleri ise kırmızı renklidir. Kuşlar meyvelerini çok sever.
Sorbus aria (ak üvez):Avrupa’da doğal olarak yaşar. Ülkemizde de yetişir. 10-15 m kadar boylanabilir.
Yaprakları basit yaprak, kenarları kaba çift dişli, üst yüzü tam yeşil, alt yüzü beyaz tüylüdür.
Çiçekleri beyaz meyveleri ise kahverengi benekli koyu kırmızı renklidir.
Sorbus domestica (bahçe üvezi): Güney Avrupa, Kafkaslar, Türkiye ve Kıbrıs’ta doğal olarak yaşar. 20 m kadar boylanabilir.
Tüysü bileşik yaprakları vardır.
Meyveleri küre ya da armut şeklinde, sarı-yeşil veya esmer kırmızı renklidir.
Ekolojik İstekleri
Üvez bitkisinin yetişebilmesi için gereksinim duyduğu iklim ve toprak özellikleri aşağıda açıklanmıştır.
İklim isteği
Ilıman iklim bölgelerinin dayanıklı bitkileridir.
Bol güneşli ya da hafif gölgelik ortamları sever.
Toprak isteği
Toprak istekleri bakımından fazla seçici değillerdir.
Organik madde bakımından orta derecede verimli, süzek toprakları severler.
Yetiştirme tekniği
Üretilmeleri tohum, çelik ve dip sürgünleri ile yapılır.
Tohumları sonbaharda toplanır.
Hemen ekim yapılır.
Çimlendikten sonra şaşırtılır.
Bakım İşlemleri
Gübrelenmesine gerek yoktur. Aşırı olmayacak şekilde sulanabilirler.
Genellikle kurumuş ya da istenmeyen dallarının kesilip çıkarılması dışında budanmaya ihtiyaç duymazlar.
Peyzajda Kullanımı
Bitkinin üzerinde uzun süre kalan yaprak, çiçek ve meyvelerinden dolayı süs bitkisi olarak tercih edilirler.
Hava kirliliği olan yerlerde yetiştirilebilir.
Bahçelerde örnek vurgulama bitkisi olarak kullanılır.
Çimenlik ağacı veya yol ağacı olarak da değerlendirilebilir.