Sulama suyunun kalitesinin belirlenmesinde suyun içindeki iyonların hem bitkiye hem de toprağa etkilerinin dikkate alınması gerekmektedir.
Sulama suyu kalitesinin belirlenmesinde kullanılan kriterler başlıca 4 ana
grupta toplamak mümkündür.
Eriyebilir tuzların toplam yoğunlaşması
Sodyum iyonunun diğer iyonlara oranı.
Bor, ağır metal ve toksik olabilecek diğer maddelerin yoğunlaşması
Ca+ Mg yoğunlaşması ile ilgili olarak bikarbonat iyon yoğunlaşması.
ERİYEBİLİR TUZLARIN TOPLAM KONSANTRASYONU
Sulama sularında toplam tuz yoğunlaşmasının etkisi osmotik basıncın artması ve bunun sonucunda bitki hücresindeki protoplazmadan kök bölgesindeki toprak suyuna doğru suyun hareket etmesidir.
Yani bitki bünyesindeki suyu kaybedecek ve ölecektir.
Toplam tuz yoğunlaşması elektriksel iletkenliğin bir fonksiyonudur.
TUZLULUKTAN OLUŞAN ZARARLAR
Sodyum iyonunun diğer iyonlara oranı
Sulama suyu kalitesinde EC nin yanında suyun sodiklik yönünden de incelenmesi gerekir.
Sulama suyundaki Na miktarı Ca+Mg miktarına göre fazla ise suda sodiklik tehlikesi var demektir.
Na miktarının yüksek olması toprakta katyon yer değiştirmesine neden olur ve özellikle H⁻ iyonunun artması sonucunda toprağın asidik bir hale gelmesine neden olabilir.
SODYUM İYONUNUN DİĞER İYONLARA ORANI
Na miktarının değerlendirilmesinde kullanılan en önemli kriter Sodyum Absorbsiyon oranıdır
SAR değerine göre sular dört sınıfa ayrılır.
(Kaba bünyeli iyi geçirgen organik topraklarda kullanılır. Az yıkama koşullarında önemli derecede Na tehlikesi yaratabilir.)
SAR değerine göre sular dört sınıfa ayrılır.
(Geçirgenliği iyi, TDS si az, kumlu topraklarda ve jips içeren topraklarda kullanılabilir. Birçok toprakta zararlı seviyede Na birikmesine yol açabilir.)
BOR MİKTARININ ETKİSİ
Bor bütün bitkilerin gelişmeleri için gerekli olan ve genellikle çok az konsantrasyonlarda gerek durulan bir elementtir. Ancak bitki bünyesindeki oynadığı rol henüz tam olarak anlaşılamamıştır.
Bazı bitkiler için bor konsantrasyonunun zehirli etkisi vardır.
Yüksek miktarlarda B genellikle tuzlu topraklarda bulunur. Doğal sularda B konsantrasyonu oldukça düşük milyonda birkaç ppm civarındadır.
Bu limit hassas bitkiler için 0.3-1 ppm,
orta derece dayanıklı bitkiler için 1-2 ppm,
dayanıklı bitkiler için 2-4 ppm dir.
BOR, AĞIR METAL VE TOKSİK OLABİLECEK DİĞER MADDELERİN KONSANTRASYONU
Ca+Mg konsantrasyonu ile ilgili olarak bikarbonat iyon konsantrasyonu
Sulama suyunda yüksek konsantrasyonda bulunan bikarbonat iyonu Ca ve Mg karbonat şeklinde çökelir. Bu durumda toprak suyunun Na konsantrasyonu göreceli olarak artar ve sodiklik riski artar. Bikarbonat iyonu da benzer şekilde fazla olursa bitkilerde toksik etki yaratabilir.