Patates Iğ Yumru viroidi Tanımı, zarar verdiği bitkiler, kontrolü, mücadelesi

(Potato spindle tuber pospiviroid (PSTVd)
Hastalık Belirtisi:
Hastalık etmeni (PSTVd) polen ve bulaşık yumrularla tohumla taşınır.
Bitkiler arasındaki fiziksel temas, bulaşık budama veya kesim aletlerinin kullanımı sonucunda, kolaylıkla taşınmakta ve yayılmaktadır.
Domateste meydana gelen belirtiler:
Olgun domates bitkileri PSTVd’nin şiddetli ırkı ile enfekte olduğunda; yaprakçıklarda morumsu renklenme ve sararma
Boğum aralarında kısalma, yaprakların aşağıya doğru kıvrılması, kalınlaşma, yapraklarda şekil bozukluğu yaprak orta damarlarında ve gövdede nekrozlaşma, gevrekleşme meydana gelmektedir.
Sürgün gelişiminde zayıflama, çiçeklerde dökülme, meyvelerde koyu yeşil renkte gelişim ve bitkide cüceleşme şeklinde belirtiler ortaya çıkmaktadır.
Patateste meydana gelen belirtiler:
Küçük yapraklar kırışmış görünümde olup, yapraklarda aşağıya doğru kıvrılma (epinasti) ve boğum aralarında kısalma oluşmaktadır.
Patates yapraklarında cılızlaşma, dikleşme ve sıklıkla normalden koyu yeşil görünüm meydana gelmektedir
Enfekteli patates yumrularında genellikle boyuna yani iğ ve / veya halter şeklinde uzama ve şekil bozukluğu oluşmaktadır
Yumru üzerinde çatlaklar ve normalden daha derin gözler de meydana gelmektedir.
Daha şiddetli zarar gören yumrularda ise; şişlik ve kabarıklık şeklinde belirtiler de gözlenebilmektedir.
Enfeksiyonun ilerleyen dönemlerinde patates bitkisinin boyunda kısalma ve bitki gelişiminde anormallik meydana gelmektedir.
Hastalıktan kaynaklanan kayıplar çeşide, viroidin ırkına, çevre ve iklim koşullarına bağlı olarak değişmektedir.
Özellikle kurak koşullarda hastalık daha da şiddetlenmektedir.
Etmen ülkemizde karantinaya tabi olup toleransı sıfırdır.
Patates tarımının yapıldığı bazı alanlarda varlığı bildirilmiştir
Hastalığın görüldüğü bitkiler
Patates ve domatestir. Ayrıca avokado, pepino, patlıcan, altın çilek de konukçuları arasındadır.
Mücadelesi Kültürel Önlemler
Etmenden ari, sertifikalı üretim materyali kullanılmalıdır.
Patates ve domates bitkilerinin yetiştirildiği alanların çevresinde özellikle Solanaceae familyasına ait süs bitkilerinin olmamasına dikkat edilmelidir.
Viroid ile enfekteli olduğu bilinen patates bitkileri, yumruları, domates bitkileri ve yabancı otlar da dahil olmak üzere konukçusu olan diğer tüm bitkiler sökülüp yakılarak imha edilmelidir.
Bakım işlemlerinde kullanılan alet ve ekipman, %2’lik sodyum hipokloritle mutlaka dezenfekte edilmelidir.
Tohumluk üretim alanlarında çalışan ve her türlü bakım işlemlerini yapan kişiler, çalışma esnasında mutlaka tek kullanımlık eldiven, tulum ve galoş kullanmalı ve bunlar sık sık değiştirilmelidir.
Tarlada ve serada yapılacak olan her türlü bakım işlemlerinden önce ve sonra çalışan kişiler, ellerini deterjanlı su ile yıkamalıdır.
Üretim alanlarına hayvan girişi yasaklanmalıdır.
Kimyasal Mücadele
Etmene karşı etkili bir kimyasal mücadele yöntemi bulunmamaktadır