Sert çekirdeklilerde halkalı leke virüsü Tanımı, zarar verdiği bitkiler, kontrolü, mücadelesi
Prunus necrotic ringspot ilarvirus
HALKALI LEKE VİRÜSÜ BELİRTİSİ
Hastalığın etmeni Prunus necrotic ringspot ilarvirus’dür.
Virüs köklü ve köksüz kalem, aşı gözü, tohuım ve çiçek tozu ile taşınır.
İlkbaharda ağaçların yapraklarında belirgin olmayan açık ve koyu yeşil
beneklenmeler, küçük halkalar ve bantlar görülür.
Bu belirtiler bazı çeşitlerde maskelenebilir.
Bu benekler zamanla kahverengi nekrozlara dönüşür.
Bu nekrozlar gayri muntazamdırlar. Nadiren yuvarlaktır.
Zamanla bu nekrozlar dökülür ve yaprak delik deşik bir hal alır.
Virüs %50 oranında verim kaybına ve %60 oranında aşı uyuşmazlığına neden
olur.
Halkalı leke virüsü (PNRSV), Prunus cinsinin türlerini,ayrıca gül ( Rosa
spp.) Ve şerbetçiotu ( Humulus lupulus ) gibi diğer türlerietkileyen halka
lekesi hastalıklarına neden olan bir bitki patojenik virüsüdür.
Prunus nekrotik ringpot virüsü, bitki çoğaltma yöntemleri ve enfekte tohum
yoluyla kolay bulaşma nedeniyle dünya çapında bulunur.
Prunus nekrotik ringpot virüsü 'nin eş anlamlıları arasında Avrupa erik
hattı deseni virüsü, hop B virüsü, hop C virüsü, erik hattı deseni virüsü, vişne
nekrotik ringpot virüsü ve şeftali ringpot virüsü bulunur.
Erik, kiraz, kayısı, badem ve şeftali içeren Prunus cinsinin tüm ekili
türleri, bir veya daha fazla halkalı leke virüsüne duyarlıdır. Şerbetçiotu ve
gül de virüsün enfeksiyonuna açıktır.
Meyve ağaçları üzerindeki semptomlar tomurcukların ve köklerin ölümü,
azalmış ağacın hayatta kalması ve tekdüzelik, ve kış yaralanmalarına karşı artan
duyarlılığı içerebilir .
Bazı yaygın semptomlar arasında yapraklarda nekrotik “atış delikleri” veya
buruşukluk ve mozaik semptomları bulunur.
Tatlı kirazlarda halkalı leke virüsü yaprak büyüklüğünün azalmasına neden
olur ve dağınık klorotik halkalar ve / veya lekeler üretir.
Genel
olarak, halkalı leke virüsü semptomları enfeksiyondan sonra bir yıl içinde
görüntülenir ve sonra semptomsuz olur.
Yetişkin ağaçlar ilk belirtilerden iyileşme gösterebilse de, genç ağaçları
virüssüz tutmak önemlidir, çünkü virüs sağlıklı ağaçlara kıyasla uzun süreli
bodurluğa neden olabilir .
Semptom şiddetinin konakçı çeşidi ve viral izolata bağlı olarak
değiştiğine dikkat etmek önemlidir.
halkalı leke virüsü, bitki yetiştirme yöntemleriyle geçebilir, bu da meyve
bahçelerinde ağaç fidanlığı ve kök aşılama yoluyla yayılmayı sorunlu hale
getirir.
Virüsün ayrıca polen ve tohumlar yoluyla enfekte olduğu ve bulaştığı
gösterilmiştir.
Halkalı leke virüsü 'nin enfekte polen taşıyan arılar tarafından
meyve bahçelerine bulaştığı gösterilmiştir.
Halkalı leke virüsü tüm tohum kısımlarını enfekte eder, bu nedenle tohum
enfeksiyonu enfekte olmuş bir polen tanesinden, ovülden veya her ikisinden
oluşabilir.
Tohum iletim insidansı, farklı konakçı türleri veya çeşitleri arasında
farklı olabilir; ancak, viral tohum iletimini kontrol eden konakçı faktörler
bilinmemektedir.
PNRSV ile enfekte olmuş polen ile sağlıklı bitkilere yapılan çapraz
tozlaşma, virüsün sadece tohumları değil, meyveyi de enfekte edebileceğini
göstermiştir.
Virüs ayrıca thrips yoluyla da bulaşabilir; ancak thrips iletiminin
katkısı ve önemi bilinmemektedir.
halkalı leke virüsünün kontrolünde en önemli önlem, sertifikalı virüssüz
ağaçların dikilmesidir.
Çoğaltıcı malzeme üreten ağaç fidanlıkları termoterapiyi
(kültürleri en az 20 gün boyunca 38 ° C'de tutmak) ve / veya apikal meristem
kültürlerini PNRSV'yi ortadan kaldırmak için kullanabilir.
Enfekte ağaçların derhal çıkarılması genellikle bir kontrol stratejisi
olarak tavsiye edilir, ancak çoğu yetiştirici için pratik değildir.
Saha çalışmaları, enfekte bir bahçenin yakınında aynı veya benzer
çeşitlerin dikilmesinin, farklı çeşitlerin yetiştirildiğinden daha erken
enfeksiyonu desteklediğini göstermiştir.
İlgisiz çeşitlerin ekiminin virüsün yavaş yayılmasına yardımcı
olabileceğini ve sağlıklı ağaçların enfeksiyondan önce meyve vermesine izin
verebileceğini gösterir. Genetiği değiştirilmiş direnç, gelecekte RNA parazit
susturma kullanılarak kontrol için bir olasılık olabilir .
HALKALI LEKE VİRÜSÜ GÖRÜLDÜĞÜ BİTKİLER
Kiraz, vişne, erik, şeftali, mahleb, hastalığın konukçuları arasındadır.
HALKALI LEKE VİRÜSÜ MÜCADELE YÖNTEMLERİ
Kültürel Önlemler:
Yeni bahçelerin eski bahçelerden uzakta virüsten ari fidanlarla
kurulmalı,
Bahçenin her yıl kontrol edilerek şüpheli ağaçların imha edilmeli,
Hastalıklı ağaçlardan tohum, aşı kalemi, aşı gözü gibi üretim materyali
alınmamalıdır