Fertigation

Son yıllarda sulama yöntemlerinde uygulanan yeni teknolojiler gübrelerin uygulanmasında da bazı kolaylık ve yenilikleri beraberinde getirmiştir.
Örneğin damla sulama sistemi modern meyve bahçelerinin vazgeçilmez ekipmanı haline gelmiştir.
Bu durum gübre uygulamalarının da sulama suyu ile verilmesini sağlamıştır.
Fertigation olarak bilinen bu yöntemde suda çözünebilir formdaki gübreler sulama sistemine aplike edilen bir gübre tankı vasıtası ile meyvebahçelerine verilmektedir .
Piyasada çeşitli ticari isimlerle farklı besin elementi içerikli çok sayıda sıvı veya suda eriyebilir gübre vardır.
UYGULAMA YÖNTEMLERİ
Fertigation yönteminde verilecek su miktarı, uygulama süresi, gübre oranı, uygulamanın başlama ve bitiş saatleri kontrol edilebilmektedir.
Ayrıca fertigation yöntemi ile gübre uygulanması bitki besin elementlerinin etkinliğini de artırmaktadır. Öte yandan iş gücü ve gübre ekonomisi sağlamaktadır.
Fertigation uygulama yöntemleri şöyle sıralanabilir;
Sürekli uygulama :
Sisteme sulamanın başlangıcından bitimine kadar belli bir konsantrasyonda gübre uygulanır.
Yani gübre tankına konulan gübre sulamanın başlaması ile beraber sisteme dahil edilir ve sulama süresince bu durum devam eder.
Böylece sulama miktarı ne olursa olsum belirli miktardaki gübre sisteme verilmiş olur.
Üç aşamalı uygulama :
Sulama gübre olmadan başlar ve toprak ıslanana kadar sisteme sadece su verilir.
Toprak ıslandıktan sonra gübreleme uygulaması başlar. Bu gübre tankını kontrol eden vananı açılıp kapatılması ile sağlanır.
Sisteme gübre verilmesi sulama bitmeden durdurulur.
Sulama sitemi içimdeki gübre kalıntıları basınçlı temiz su ile iyice temizlenene kadar gübresiz sulamaya devam edilir.
Bu yöntemde de sulama suyu miktarı ne olursa olsun sisteme sabit miktarda gübre verilmektedir.
Orantılı Uygulama :
Bu yöntemde sisteme verilecek gübre oranı suyun akış oranı ile orantılıdır.
Örneğin 1 litre gübre solüsyonu 1000 litre sulama suyu gibi.
Bu yöntemde gübre tankına koyulacak gübre miktarının önemi yoktur.
Çünkü sisteme verilecek gübre suyun akış hızına bağlı olarak gübre tankında vakumla çekilir.
Bu yöntemde çok miktarda besin elementi vermek için uzun süre sulama yapmak gerekir.
Miktarı belli uygulama :
Bu yöntem daha ziyade deneme amaçlı ve farklı parsellere farklı miktarlarda gübre uygulamak amacıyla uygulanır.
Gübre konsantrasyonu belli sulama suyundan değişik yerlere değişik miktarlarda sulama suyu verilir.
Mesela A parseline % 2 gübre solüsyonu içeren sulama suyundan 20 litre, B parseline yine % 2 gübre solüsyonu içeren sulama suyundan 40 litre gibi
KULLANILACAK GÜBRE MİKTARI
Fertigation yönteminde kullanılacak gübre miktarı klasik yöntemlerden daha azdır.
Öte yandan fertigation yöntemi ile gübrelenmiş bahçelerde klasik yönteme göre daha fazla verim alınmaktadır.
Örneğin elma üzerine yapılan bir çalışmada klasik gübreleme yöntemi ile gübrelenen parsellerde toplam ağaç başına 79 kg elma alınırken fertigation ile gübrelenmiş parsellerde toplam ağaç başına 93 kg elma alınmıştır.
Fertigation sisteminde dekara 250 ağaç dikilen ve 5-6 ton/da verim alınan bir elma bahçesine 8-10 kg/da azot, 2-3 kg/da fosfor ve 14-16 kg/da potasyum verilmesi yeterlidir (Peterson ve Stevens, 1994).
KULLANILACAK ASİT VE KLOR MİKTARI
Damla sulama sistemi ile gübre verilmesi sırasında gerek suların iyi filtre edilmemesinden gerekse gübreler ve diğer bazı çözünmüş haldeki maddelerden dolayı sistemde tıkanmalar olabilir.
Bunu önlemek için sisteme asit ilavesi gereklidir.
Tıkanmayı önlemenin 2 yolu vardır.
1.Suyum pH’sını sürekli (her sulamada) 6,5-7,0 civarında tutarak tortu oluşumunu önlemek
2.Belli aralıklarla suyun pH’sını 4,5-5 sevisine indirerek oluşan kalıntıları yok etmek.
Bu amaçla en fazla kullanılmaktadır.
Her ne kadar Nitrik asit, Sülfürik asit, Hidroklorik asit gibi asitlerde kullanılabilirse de fosforik asit kullanımında hem tıkanıklıklar önlenmekte hem de bitkilerin fosfor ihtiyacı karşılanmakta olduğundan diğerlerine göre daha kullanışlıdır.
Verilecek asit miktarı hesaplanırken önce suyun pH’sı belirlenir ve titrasyon testi ile 100 ml suyu istenilen pH’ya getirmek için gerekli asit miktarı bulunur.
Daha sonra sistem debisi de dikkate alınarak verilecek asit miktarı hesaplanır.
Öte yandan sistemde bakteri yoğunluğunu azaltmak ve bazı canlıların oluşumunu önlemek için zaman zaman klor ilavesi gereklidir.
Bu amaçla çamaşır suyu kullanılabilir.
Verilecek klor miktarı belirlenirken sistemin başında 6 ppm ve en sonunda ise en az 2 ppm klor olması istenir.
Ölçüm için pratik klor ölçüm cihazları bulunmaktadır