Erozyon çeşitleri
Su erozyonu
Damla erozyonu
Yüzey akış erozyonu
Oluk erozyonu
Yarıntı erozyonu
Akarsu yataklarının yarattığı erozyon olarak 5'e ayrılabilir.
Damla erozyonu, Damla erozyonu, yağış esnasında damlanın düştüğü sırada toprağı
aşındırması ve mevcut enerjisi ile toprağı sıçratarak taşıması sonucu oluşan
erozyondur.
Bu sıçramalar 60 cm yukarıya 100 –150 cm uzağa kadar olabilmektedir.
Bu erozyon çeşidi
en ciddi aşınım ve taşınım yaratan erozyondur.
Toprakların bitki örtüsü ile
kaplı olması bu erozyonu önlemenin en önemli etmenlerindendir.
Damla erozyonuna
etki eden unsurlar ise aşağıdaki gibidir.
Damlanın yüksekliği
Eğer yüzeyde birikmiş su tabakası varsa sıçrama açısı küçülür ve yaklaşık 85 -
90 derece civarında bir açı oluşur.
Bu erozyon çeşidi yağmurun ilk başladığı
sırada etkili olan bir erozyon olmasına karşın akan suya oranla daha etkilidir.
Damlanın çapı da verdiği zarar ile doğru orantılıdır.
Bir örnek ile anlatmak
gerekirse 2 mm çapındaki bir yağmur damlası limit hızda yere
çarptığında yaklaşık olarak 40 g ağırlığındaki bir toprağı 1 cm kadar havalandırabilir.
Bu erozyonda yağışın etkisi ile toprak sıkıştırılarak yüzeyde geçirimsiz olan
bir tabaka oluşumunada neden olur.
Yüzey akış erozyonu, İnfiltre olmayan suyun, yüzey akışa geçerek toprak
yüzeyinde bulunan tanecikler ve parçalanmış agregatlar ile karışıp yaratmış
olduğu erozyon çeşididir.
Yüzey akış erozyonu her zaman gözlemlenemez özellikle
toprak renginin koyu olması gözlemlemeyi oldukça zorlaştırır.
Oluk erozyonu, Yüzey akışın devam etmesi ile aşınım artar ve belirli bir
aşamadan sonra oluklar oluşur.
Oluşan oluklar aracılığı ile erozyon hızlanarak
devam eder.
Bu şekildeki erozyona "Oluk erozyonu" denilmektedir.
Yarıntı erozyonu (Gully), Oluk erozyonunun ilerleyen aşamasından sonra artık
oluklar daha geniş ve derin bir hal almaya başlarlar.
Oluklara göre daha büyük
olarak yarıntılar oluşur ve bu erozyona yarıntı erozyonu denir.
Yarıntı erozyonu
şekillerine göre 3 şekilde incelenir.
U şeklindeki yarıntılar
V şeklindeki yarıntılar
Basamak şeklindeki yarıntılar
Akarsuyu yatağı erozyonu
Akarsu yataklarının yarattığı erozyon, Akarsular aktıkları yatakları
derinlemesine ve genişlemesine aşındırırlar bu şekildeki erozyona "Akarsu
Yataklarının Yarattığı Erozyon" denir.
Aşındırma akarsuyun debisine göre
değişir.
Bu tip erozyonda materyalin taşınımı üç şekilde gerçekleşir.
Süspansiyon şekilde taşınım
Sıçramalar şeklinde taşınım
Yatak yükü şeklinde taşınım