Ceviz budama teknikleri

Ceviz ağacı diğer meyve ağaçlarına uygulanan budama şeklinden biraz daha farklı budanır. Ceviz fazla oranda budama gerektirmeyen bir meyve türüdür.
Her yıl uygulanan ve düzensiz yapılan budama verim düşüklüğüne yol açar, çok kuvvetli dal ve sürgün meydana getirmesine neden olur.
Birçok meyve türünde meyveler, budanan yıllık sürgünlerde oluşurken, Cevizlerde budamadan sonra sürecek dallarda dişi çiçek teşekkül eder. Böylece Ceviz ağacında iki yıllık sürgünlerde meyve oluşur.
Cevizlerde budama ilk bahçe kurulduğunda, sadece boyunlu gözler kesilerek göz budaması şeklinde yapılır. 3'ncü yılda ise şekil verilir.
Daha sonraki yıllarda ise sadece Ceviz ağaçlarının ölü ve kuruyan dalları temizlenir. Cevizlerde her yıl budama yapılmaz, ancak ağaçlar birbirine yakın dikilmiş ise seyreltmek için derin bir budama uygulanır. Böylece ağaca yeni bir şekil verilir.
Ceviz Ağaçları Zamanında budanmazlarsa gereğinden fazla gelişirler. Bu durum ileride budamayı, ilaçlamayı ve meyve verimini zorlaştırır.
Bu nedenle daha çok meyvesi için yetiştirilen Ceviz ağacı orta derecede büyütülmeli, sonra büyüme hızı yavaşlatılarak verime yatırılmalıdır.
Buna Ulaşmak İçin Aşağıdaki Amaçlar İlke Edinilmelidir
- Elverişli, düzenli ve bol meyve elde etmek.
- Ağaçlara istenilen şekli vermek.
- Ağacın bütün kısımları arasında iyi bir denge kurmak.
- Ağacları daima genç tutmak.
- Ceviz ağaçları bir anda yapılan fazla ve şiddetli budamayı sevmediklerinden, budamayı aşılı fidan henüz dikim safhasında iken başlanılmalı ve aşağıda açıklanacağı gibi değişik zamanlarda ve değişik biçimlerde devam edilmelidir.
Cevizde Yapılacak Budamalar Sırası İle Şunlardır.
Göz Budaması : Dalların gövdeye geniş açı yapmaları sağlanır.
Şekil Budaması : Dengeli bir taç oluşturulur.
Ürün Budaması : Meyve verimi ve kalitesi artırılır.
Bakım budaması : Kuru dallar kesilerek ağacın sağlıklı ve uzun ömürlü olması sağlanır.
Göz Budaması : Açık alanda yetiştirilen aşılı Ceviz fidanları genellikte dallanma yapmadan bir sopa gibi uzayıp giderler.
Bu tip fidanlarda ilk yıl göz budaması yapılıp tepeleri kesilmediği takdirde, ilerde dar tepe taçlı ve kavak şeklinde gelişen, gövde ile dar açı yapan dallara sahip ağaç olarak karşımıza çıkar.
Dar açılı dallarda odunlaşma kötü olacağı için gelecekte kaliteli bir gövde elde edilemez.
Bu nedenle bu tip fidanlara dikildiği yılın ilkbaharında göz budaması uygulanır. Ancak geç donların etkili olduğu yörelerde göz budamasınız yapılması sakınca yaratmaktadır.
Kışı sert geçen bölgelere dikilen aşılı Cevizlerde göz budamasında dikkatlı olunmalıdır.
Şekil Budaması : Düğme gözden süren ve 1-2 yıl serbest olarak gelişmesi sağlanan dalların arasında “tacı” oluşturacak çatı dalları oluşturmak için üstten itibaren çeşitli yönlere bakan 20-25 cm, aralıklı 5 dal seçilir.
Diğer dalların yaprak yüzeyinden faydalanmak için eğilebilir-bükülebilir, böylece bu dalların gelişmeleri durdurulur.
Ertesi yıl, eğilen dallarla yeni çıkan dallar dipten kesilerek fıdanda 5 dallı bir tepe çatısı kurulmuş olur.
Bu tür budamaya değişik doruk dallı ( modified Leader) şekil budaması da adı verilir.
Ürün Budaması : Aşılı Ceviz fidanı dikilip göz budaması yapıldıktan sonra birkaç yıl devam eden şekil budamaları sonunda, iyi bir meyve üretimi için güçlü bir “taç” geliştirilmiş olur.
Ancak, tacın güçlü olarak gelişmesi çok gereklidir ama bu durum meyve verimini güneş ışığını sızdırmaz, bu durumdaki Ceviz ağaçlarında meyve verimi çok düşük olur.
Bunun için ürün çağındaki Ceviz ağaçlarında taç içini sıkıştıran ince dallar dipten taç yüzeyini oluşturan dallarda 2-3 yıllık dal seviyelerinden budanarak seyreltilir.
Boylece güneş ışığı sızmıyorsa ürün verimi düşük olur.
Bu durumda iç kısımda kalan dallarda meyse gözü, hatta sürgün gözü teşekkülü çok az olmaktadır, bu nedenle ağacın iç kısmı boşalmakta, taç dışa doğru gelişme gostererek meyvelerinde sadece ışık olan taç yüzeyinde yapmaktadır.
Bu olumsuz durumu önlemek ve ağacın yalnız taç yüzeyinde değil iç kısımlarında da meyve verimini sağlamak için, taç yüzeyini oluşturan dallarda budama yapılarak güneş ışınlarının ağaç içlerine doğru süzülerek budamada hastalık bulaşması ve yaranın çürüme istimali azdır.