Botanik - tohumlu bitkiler
(Spermatophyta)
Tohumlu Bitkiler;
Açık Tohumlu (Gymnospermae)
Kapalı Tohumlu (Angiospermae)
olmak üzere iki ana gruba ayrılır.
1. Açık Tohumlu Bitkilerin (Gymnospermae) Genel Özellikleri
Açık Tohumlu Bitkiler çoğu kez ağaçlar ya da ağaççıklar, nadiren çalı şeklinde
bulunurlar.
Tümüyle odunsu olan bu bitkiler genellikle herdem yeşil olup,
yaprakları çoğunlukla iğnemsi, nadiren pulsu yada şeritsi şekildedirler.
Genel
olarak kuraklığa dayanıklı ve uzun ömürlüdürler.
Odun yapıları Kapalı
Tohumlulara göre daha basittir.
Bu altbölüme dahil bir grup dışında çiçeklerinde
örtü yaprakları (çanak ve taç yapraklar = periant) bulunmaz.
Dişi ve erkek
organları ayrıçiçekler üzerinde bulunduğundan çiçekleri tek eşeylidir.
Erkek ve
dişi çiçekler genel olarak bir eksen üzerinde sarmal olarak toplanarak erkek ve
dişi kozalakları meydana getirirler.
Erkek ve dişi kozalakların (çiçeklerin) genel yapıları nasıldır?
Erkek kozalaklar (çiçekler) pul yada kalkan biçiminde bir yaprak ile (stamen)
alt kısımlarında iki ya da daha fazla çiçek tozu torbasından (polen kesesi)
ibarettir ve bir eksen üzerinde spiral dizilirler.
Çiçek tozu keselerindeki
polen ana hücrelerinin mayoz bölünme geçirmesi ile kromozom sayıları yarıya
inmiş polenlerin (çiçek tozları) oluşumu sağlanır.
Bu grup bitkilerde bir erkek
kozalak bir kaç milyon polen üretebilmektedir.
Dişi kozalaklar da (çiçekler) genellikle erkek kozalaklara benzerler.
Pulsu bir
yaprak (karpel) ile altında çıplak durumda çoğu kez iki tohum taslağına sahip
dişi çiçekler, bir eksen üzerinde sarmal olarak dizilerek dişi kozalakları
oluşturur.
Bunların tohum taslakları karpeller tarafından örtülmediğinden
tohumları açıkta meydana gelmektedir. Bu tür çiçeklerde tohum taslakları iyi
gelişmiş bir besi dokusuna (nusellus) sahiptir.
Bu doku dıştan bir örtü ile
sarılarak (integüment), uçta bir polen çimlenme odacığı ve küçük bir kapıcık
(mikropil) ile dışarıya açılmaktadır.
Nusellusun alt kısmında besleyici bir doku
ve bu dokunun altında iki yada daha fazla yumurta hücresi bulunmaktadır.
Yumurta
hücresinin uç kısmında 2-4 hücreli arkegonium denilen bir boyun kısmı mevcuttur.
Tozlaşma nedir ve nasıl olur?
Tozlaşma erkek kozalaklarda oluşan polenlerin dişi kozalaklardaki yumurta
hücrelerine ulaşmasıdır.
Bu taşınma olayı bitkiler aleminde değişik yollarla
olurken, bu gruptaki bitkilerde rüzgar yoluyla olmaktadır.
Rüzgar yoluyla
doğrudan doğruya dişi çiçeklerdeki mikropile ulaşan polenler, polen odacığında
çimlenerek, yumurta hücresine ulaşan sperm çekirdeği ile yumurta hücresini
döller ve içinde embriyoyu taşıyan tohum meydana gelir.
Açık Tohumlu Bitkilerin (Gymnospermae) Sınıflandırılması
Bu altbölüme giren bitkiler için Gymnospemae (gymnos=açık, sperma=tohum)
terimini ilk kez 1829 yılında Bronqniart kullanmıştır.
Gymnosperm ler değişik
araştırıcılar tarafından farklı şekillerde sınıflandırılmaktadır. Ancak Abbayes
ve arkadaşlarının (1963) sınıflandırmaları göz önünde bulundurulmuştur.
Buna
göre, Gymnospermae 3 sınıfa (klassis) ayrılırlar:
1. Klassis Cycadopsida
Eski jeolojik devirlerde yaşamış olan bu sınıf üyeleri bugün yalnızca fosil
kayıtlardan bilinmektedir.
Tohumsuz Bitkilerle, Tohumlu Bitkiler arasında
evrimsel olarak bir geçiş grubu oldukları kabul edilir.
2. Klassis Coniferales
Bu sınıfa bağlı en önemli takım (ordo) ve bu takıma bağlı çevremizde üyelerine
sıkca rastlayabileceğimiz iki aileyi (familya) örnek olarak verebiliriz.
Ordo: Coniferopsida
Famiya: Pinaceae (Çamgiller)
Çiçekleri tek evcikli, herdem yeşil ve nadiren yapraklarını döken ağaç ya da
çalılardır.
Yapraklar demetler veya çevresel dizilişte, iğnemsi şekilde olup, reçine
kanalları içerirler. Erkek kozalaklar, Mart ayından itibaren olgunlaşırken,
tozlaşma Nisan ve Mayıs aylarında olmaktadır. Dişi kozalaklar, tozlaşmadan bir
yıl sonra olgunlaşır ve döllenme gerçekleşir. Tohum olgunlaşmasının
gerçekleşmesi için de bir yıl daha geçmesi gerekir. Bu nedenle bu aile
üyelerinde aynı anda hem yeni oluşan dişi kozalaklar, hem yeni döllenmiş dişi
kozalaklar ve hemde olgunlaşmış dişi kozalaklar bulunur. Oluşan tohumların da
yapısı ve bağlanma şekli türlere göre değişen bir kanat içerirler. Bu aileye
bağlı önemli bazı cins (genus) ve türler (species) şunlardır:
Genus (Cins): Pinus L. (Çam), Ekolojik hoş görülüğü fazla olduğu için genellikle
kuzey yarım küreden tropiklere kadar yayılış gösterirler. Bu cinse ait türler
şunlardır:
Pinus nigra Arn. (Kara Çam), P. sylvestris L. (Sarı Çam), P. brutia Ten. (Kızıl
Çam).
Diğer cisler ise Cedrus L. (Sedir), Abies L. (Göknar), Picea L. (Ladin) dir.
Famiya: Cupressaceae (Servigiller)
Çiçekleri bir veya iki evcikli, herdem yeşil ağaç veya çalılar. Yaprakları
karşılıklı dizilişli, pulsu veya iğnemsi biçimdedir. Erkek kozalaklar küçük, uç
kısımlarda veya yaprak koltuklarında küme oluştururlar. Dişi kozalaklar uç
kısımlarda veya kısa sürgünlerin yan tarafındadır. Kozalak yapıları bazı
türlerde odunsu, bazı türlerde deri gibi ya da etli görünümdedir. Dünyanın
çeşitli yerlerinde yayılış göstermekle birlikte ülkemizde doğal olarak yayılış
gösteren iki cinsi vardır. Biri Cupressus L. (Servi), bu cinsin ülkemizde doğal
yayılış gösteren tek türü Cupressus sempervirens L. (Adi Servi) dir. Diğeri ise
Juniperus L. (Ardıç) dır. Yaprakları iğne şeklinde ya da odunsudur. Kuzey yarım
kürede yayılış gösterirler. Juniperus oxycedrus L. (Katran Ardıcı) ve J. excelsa
Bieb. (Boylu Ardıç) çok yaygın ik ardıç türüdür.
3. Klassis Gnetopsida
Gymnospermae' nin son sınıfı olan Gnetopsida sınıfı bitki tarihi ve evrimi
açısından çok önemlidir. Çoğunlukla Gymnospermae karakterleri taşımalarına
rağmen odun, yaprak yapılarındaki farklar, çiçeklerinde basit bir çiçek örtüsüne
(Periant) sahip olmaları, reçine kanalları içermemeleri ve böcekler aracılığıyla
tozlaşmaya rastlanması nedeniyle Açık Tohumlu Bitkilerle, Kapalı Tohumlu
Bitkiler arasında geçit formu oluşturabileceği düşünülmektedir.
Bu bu sınıfa Epherda L. (Deniz üzümü) cinsini örnek olarak verebiliriz.
2. Kapalı Tohumlu Bitkilerin (Angiospermae) Genel Özellikleri
Kapalı Tohumlu Bitkiler evrimsel bakımdan en iyi gelişmiş ve en büyük bitki
grubudur.
Günümüzde yeryüzünde yaklaşık 300.000 Kapalı Tohumlu Bitki üyesi bulunmakla
beraber, yeni belirlenen türlerle sayıları hergün artmaktadır. Bu gruba giren
bitkilerin bir çoğunun kültürüde yapılmakta olup, ekonomik değerleri de
fazladır. Kapalı Tohumlu Bitkiler oluştukları andan itibaren başlayarak, diğer
bitki gruplarına oranla çok daha gelişmiş özelliklere sahip olmaları, vejetatif
(kök, gövde, yaprak, vb.) kısımlarının ortam koşullarına uyabilme yeteneklerinin
daha fazla olmasına bağlanmaktadır.
Kapalı Tohumlu Bitkilerin genel yapısal özelliklerine bakıldığında, öncelikle
organları arasında çok iyi bir iş bölümünün olduğu görülür. Bu grup içinde yer
alan bitkilerde tozlaşma ve döllenme güvence altına alınmıştır.
Kapalı Tohumlu Bitkilerin (Angiospermae) Sınıflandırılması
Angiospermae grubuyla ilgili yapılan sınıflandırma Cronquist (1968) sistemine
dayanmaktadır. Bu sistem biyolojik bulgulara dayandırılarak geliştirilmiştir.
Buna göre Kapalı Tohumlu Bitkiler Magnoliopsida (Dicotyledoneae = Çift Çenekli
Bitkiler) ve Liliopsida (Monocotyledoneae = Tek Çenekli Bitkiler) olmak üzere 2
Klassis'e (Sınıfa) ayrılmaktadır.
1. Klassis Magnoliopsida (Dicotyledoneae = Çift Çenekli Bitkiler)
Çift çenekli bitkiler odunlu veya odun içermeyen bitkilerdir. Bu gruba giren
bitkiler genel olarak 2 çenek (tohum yaprağı), nadiren 1, 3 veya 4 çenek
içerirler. Odunlularda ve otsuların çoğunda, kök ve gövde kambiyuma sahip
olmasından dolayı ikincil büyüme (enine kalınlaşma) gösterir. Otsu türlerde
gövde iletim demetleri açık (kambiyum içeren), iyi gelişmiş veya nadiren
kapalıdır (kambiyum içermeyen).
Yapraklar tipik olarak ağsı damarlı, petiollü ve geniş laminalıdır. Çiçek
kısımları (parçaları) belirgin sayıda olduğu zaman 5, nadiren 4 ve çok az
olarakta 3 ve diğer sayılardadır. Çoğunlukla kaliks (çanak) ve korolla (taç)
farklılaşması vardır.
Çevrenizde bulunan Çift Çerekli Bitkelerin çiçeklerinin yapılarını inceleyiniz.
Bu sınıf sırasıyla Magnoliidae, Hamamelidae, Caryophyllidae, Dileniidae, Rosidae
ve Asteridae olmak üzere 6 Subklassis (Altsınıf) içermektedir. Şimdi bu
altsınıflar
içerisinde yer alan bazı taksonları öğrenmeye çalışalım.
Subklassis: Magnoliidae
Bu altsınıf çift çenekli bitkilerin en eski ve en ilkel olan grubudur. Açık ve
Kapalı Tohumlu bitkiler arasında geçiş özelliği göstermesi nedeniyle sistematik
bakımdan oldukça önemlidir. Bazı yapısal özellikleri arasında, odunlarında
trakelerin bulunmayışı, çiçek organlarının sarmal diziliş göstermesi, periantın
perigon şeklini alması veya hiç bulunmayışı, dişi organın tek karpelli olması,
stamenlerin genellikle çok sayıda, nadiren az sayıda olması, belirgin bir
flament anter ayrımı olmaması sayılabilir. Ayrıca bu grubun üyeleri, eterik
yağlar, alkoloid ve tanenli maddeler gibi sekonder (ikincil) bitkisel maddeleri
de içerirler.
Bu altsınıf 8 ordo ve 39 familya içermektedir. Bunlardan çevremizden tanıdığımız
bitki türlerini içeren familyalara örnek olarak, Magnoliaceae (Manolyagiller),
Ranunculaceae (Düğünçiçeğigiller), Papaveraceae (Gelincikgiller) verilebilir.
Subklassis: Hamamelidae
Çoğunlukla odunsu bitkilerdir. Çiçekleri çoğunlukla anemogam (rüzgarla
tozlaşan), küçük ve petalsizdir. Sepal ve petal içerdiklerinde küçük ve pulsu
yada belirsizdir.
Kuzey yarım kürenin kurak iklim kuşaklarına adapte olmuş ve yaprak döken
ormanlar oluşturmuşlardır. Bu subklassis üyeleri içerdikleri bir takım kimyasal
maddeler bakımından Magnoliidae subklassisinden ayrılmaktadırlar. Bu subklassis
11 ordo, 24 familya ve 3400 tür içermektedir. Bunlardan geniş yayılış alanına
sahip bitki türlerini içeren familyalara Platanaceae (Çınargiller), Moraceae
(Dutgiller), Urticaceae (Isırgangiller), Juglandaceae (Cevizgiller), Fagaceae
(Kayıngiller) örnek olarak verilebilir.
Subklassis: Caryophyllidae
Diğer iki altsınıfa nazaran daha ileri bir grubu teşkil etmektedir.Çoğunlukla
otsu bitkilerdir. Kurak ve tuzlu ortamlara uyum sağlamışlardır. Ayrıca azotca
zengin ortamlarda yetişen bitkileri de içerirler. Petalleri var yada yoktur.
Stamenler genellikle iki daire halinde dizilmiş olup, her dairede 5 adet stamene
sahiptirler. Bazı türlerde dış stamen dairesi ortadan kalkarak stamen sayısı
azalmıştır. Bu altsınıfın çoğu üyelerinde betalsin adı verilen kimyasal maddeler
üretilmektedir. Tohum yapılarında tipik olarak nişasta depo ederler. Bu altsınıf
3 ordo, 14 familya ve yaklaşık 11.000 türden oluşmuştur. Tanıdığımız ve yaygın
bitki türlerine sahip familyalara örnek olarak, Cactaceae (Kaktüsgiller),
Chenopodiaceae (Kazayağıgiller), Portulaceae (Semizotugiller), Caryophyllaceae
(Karanfilgiller) verilebilir.
Subklassis: Dilleniidae
Çoğunlukla kimyasal olarak tanenli, betalsinsiz ve alkoloidlerce fakirdir.
Birkaç familyası hardal yağlarını içermeleri ile karakteristiktir. Çiçekleri çok
petalli, nadiren petalsiz yada birleşik petallidir. Birleşik petalli oldukları
durumda ya korolla loplarından daha çok stamen içerirler ya da stamenler korolla
loplarının karşısında bulunur. Plasentasyon (tohum taslaklarının ovaryuma
bağlanma şekilleri) değişik şekillerdedir. Bu altsınıf 13 ordo, 77 familya ve
yaklaşık 25.000 tür içermektedir. Önemli ve tanıyabileceğimiz bitki türlerini
içeren familyalara örnek olarak, Theaceae (Çaygiller), Tiliacea (Ihlamurgiller),
Malvaceae (Ebegümecigiller), Violaceae (Menekşegiller), Cucurbitaceae
(Kabakgiller), Salicaceae (Söğütgiller), Brassicaceae (Hardalgiller)
verilebilir.
Subklassis: Rosidae
Bu altsınıf içerdikleri tür sayısı itibarıyla zengin bir gruptur. Kimyasal
bileşikler olarak, çoğunlukla tanenli, seyrek olarak iridoid bileşikleri bazende
triterpenoidleri içerirler. Çiçeklerinde petalleri belirgin, ayrık veya seyrek
olarak dipte birleşmiş, nadiren tüp şeklinde olabilir. Bazen çok indirgenmiş
veya hiç olmayabilir. Ovaryum diğer çiçek organlarının altında yada üstünde
bulunabilir. Stamenleri çok sayıda olduğu zaman gelişmelerini dıştan merkeze
doğru tamamlarlar. Plasentasyon çeşitli tiplerde, bileşik ovaryumlarda
genellikle eksene bağlı durumdadır. Rosidae altsınıfı 18 ordo, 114 familya
yaklaşık olarak 58.000 türden oluşmaktadır. Günlük yaşamımızda kullandığımız
birçok ekonomik kullanımı olan türleri de içermektedir. Familyaları sayısınca
Angiosperm lerin en büyük altsınıfıdır . Fakat tür sayısı bakımından bundan
sonra göreceğimiz Asteridae ile hemen hemen aynı büyüklüktedir.
Örnek olarak Rosaceae (Gülgiller), Fabaceae (Leguminosae) (Baklagiller) (Şekil
3.5). Elaeagnaceae (İğdegiller), Punicaceae (Nargiller), Cornaceae
(Kızılcıkgiller),
Euphorbiaceae (Sütleyengiller), Vitaceae (Asmagiller), Hippocastanaceae
(Atkestanesigiller), Rutaceae (Turunçgiller), Apiaceae (Umbelliferae)
(Maydonozgiller) verilebilir.
Subklassis: Asteridae
Kimyasal olarak çok çeşitli ürünleri, genellikle iridoid bileşikler,
alkoloidler, eterik
yağlar, acı maddeler bulunan tıbbi ve zehirli bitki türlerini içeren familyalara
sahiptir. Çiçeklerde ovaryum, diğer çiçek organlarının altında ya da üstünde
olabilir. Çoğunlukla iyi gelişmiş ve gösterişli, nadiren indirgenmiştir.
Petaller birleşerek huni ya da çan biçimini almışlardır. Stamenler corolla
tüpüne yapışık, lop sayısı kadar, apetal (indirgenmiş petal) olup çiçeklerde
stamen hiçbir zaman beşden fazla değildir. Stilus bazen ginobaziktir (ovaryumun
tabanından çıkan), bazende uç kısımdan çıkar. Plasentasyon değişik tiplerde ve
embriyo çoğunlukla tohuma oranla büyüktür. Bu altsınıf 11 ordo, 49 familya ve
yaklaşık 56.000 türden oluşur. Bu türlerin 1/ 3'ü Asteraceae familyasında
toplanmıştır.
Örnek olarak başlıca Apocynaceae (Zakkumgiller), Solanaceae (Patlıcangiller),
Lamiaceae Labiatae, Ballıbabagiller bu familyaya ait türlerin büyük bir
bölümünün içerdikleri uçucu ve aromatik yağlar nedeniyle ilaç ve parfümeri
sanayiinde oldukça ayrı bir yeri vardır.
Oleaceae (Zeytingiller), Scrophulariaceae (Sığırkuyruğugiller), Pedaliaceae
(Susamgiler), Campanulaceae (Çançiçeğigiller), Rubiaceae (Kökboyasıgiller),
Caprifoliaceae (Hanımeligiller), Asteraceae (Compositae) (Papatyagiller)
familyaları sayılabilir.
2. Klassis: Liliopsida ( Monocotyledoneae = Tekçenekli Bitkiler)
Otsu yada çok nadir olarak odunsu bitkilerdir. Bu grup içindeki bitkilerde
embriyo, tohum çimlenmesi esnasında tohum içinde bulunan besi dokudan, yedek
besin maddesi emebilmek için emeç ödevi gören bir kotiledon (çenek)
içermektedir. Bu çenek, fidecik biraz gelişip yeşil renk kazanarak fotosentez
yapabilecek büyüklüğe gelinceye kadar beslenmeyi sağlamaktadır. Tek çenekli
bitkilerde bitkinin gereksinim duyduğu madde taşınımını sağlayan iletim
demetlerinin yapısında kambiyum yapısının bulunmaması nedeniyle sekonder
(ikincil) kalınlaşma da görülmemektedir. Bu tip iletim demetlerine "kapalı
koleteral iletim demetleri " denir. Gövde yapısındaki iletim demetleri dağınık
biçimde dizilmiştir.
Bu gruba dahil olan bitkilerde ana kök kısa sürede ortadan kalkarak yerini ana
kökün etrafında gelişen çok sayıda ek köklere (adventif kökler) bırakır. Toprak
üstü organları çiçek durumları dışında dallanmamaktadır. Yaprakları tipik olarak
paralel damarlı, yaprak ayası çok zayıf petiolsüz (sapsız) dür. Çiçek örtüsü
perigon tipindedir. Çiçek kısımları belirgin sayıda olduğunda tipik olarak üçlü,
nadiren ikili veya dörtlü. Bitkilerin çoğu toprak altı yaşamına uyum sağlamış
rizom, yumru, soğan gibi yer altı organlarına sahiptirler. Bu tür bitkilere
genel olarak geofitler denir. Çiçekleri genellikle sepalden türevlenen
nektaryumlar (balözü bezi) içermektedir. Liliopsida 5 subklassis içermektedir.
Alismatidae, Arecidae, Commelinidae, Zingiberidae ve Liliidae.
Subklassis: Alismatidae
Değişik özelliklerdeki sulak ya da bataklık alanlarda yetişen otsu bitkilerdir.
Yaprakları basit almaşlı, nadiren karşılıklı dizilişli, paralel damarlı, geniş
ayalı veya ayasız olabilir. Çiçekleri geniş ve gözalıcı görünümden, çok küçükten
belirgin olmayana kadar değişen yapıdadır. Bu subklassis 4 ordo, 16 familya ve
500 kadar tür içerir.
Subklassis: Arecidae
Otsu, çalı, ağaç ve sarılıcı bitkileri içerir. Tropik ve subtropik bölgelerde
yayılış gösterir. Çiçekler çok sayıda ve genellikle küçüktür. İki serid , üç
tepallidir. Yapraklar almaşlı dar ve paralel damarlıdan, geniş ve ağsı damarlıya
kadardır. Meyva üzümsü yada etli veya kuru eriksi tiptedir. Bu altsınıf 4 ordo,
5 familya ve 5.600 kadar türden oluşmuştur. Örnek olarak Arecaceae
(Palmae/Palmiyegiller), Araceae (Yılanyastığıgiller), Lemmaceae
(Sumercimeğigiller) verilebilir.
Subklassis: Commelinidae
Çoğunlukla otsu, seyrek olarak odunsu bitkilerdir. Karasal, nadiren suculdurlar.
Yapraklar sarmal, tabanda, paralel damarlı çoğunlukla kınlıdırlar. Çiçekleri
genellikle iki eşeyli veya tek eşeyli, küçük görünümlüdür. Periant ilkel
familyalarda üçlüdür; sepal ve petal ayrımı belirgindir. Gelişmiş familyalarda
ise indirgenmiştir. Ovaryumları üst durumludur. Besi doku büyük ve nişasta depo
etmiştir. Tozlaşma anemogamdır. Meyva çoğunlukla kuru, nadiren etlidir. Bu
altsınıf 7 ordo, 16 familya ve yaklaşık olarak 15.000 türü içermektedir.
Tanıdığımız bazı türleri içeren familyalara Juncaceae (Hasırotugiller),
Cyperaceae (Papürüsgiller), Poaceae (Gramineae) (Buğdaygiller), Typhaceae
(Sukamışıgiller) örnek olarak verilebilir. Bunlardan özellikle Poaceae
(Buğdaygillerin) önemi büyüktür (Şekil 3.7). Meyvası nişasta bakımından zengin
olan bu familya üyelerinin bir çoğu tahıl bitkisi olarak kullanılır. Ayrıca
şeker ve yağ içeren türleri de vardır. Öte yandan hayvanlar açısından büyük
değer taşıyan çayır ve meraların önemli bitkileri bu familyaya aittir.
Kozmopolit olan bu familya 9000 kadar tür içermektedir.
Subklassis: Zingiberidae
Nadir olarak basit, dalsız gövdeli küçük ağaçlar yada epifit (başka bitkiler
üzerinde yaşayan bitki) otsu bitkilerdir. Çiçekleri genellikle iki yada tek
eşeyli, göz alıcı, büyük ve parlak renklidir. Sepal ve petaller üçer adet
serbest yada bileşiktir. Stamenler iki dairede üçer olmak üzere 6 adettir. Bu
altsınıf 2 ordo, 9 familya ve yaklaşık olarak 3000 türden oluşmaktadır. Örnek
familyalar olarak Musaceae (Muzgiller) ve Zingiberaceae (Zencefilgiller)
verilebilir.
Subklassis: Liliidae
Bazıları epifit nadiren sucul genellikle karasal (rizom, yumru veya soğanlı)
geofit otsulardır. Çiçekleri büyük ve göz alıcı renklidir. Çiçek örtüsü perigon
şeklinde, 2 serili ve her seride 3 tepal yaprağı içermektedir. Çoğunlukla sepal
nektaryumludur. Yapraklar alternat nadiren karşılıklı veya dairesel, dar paralel
damarlı, kenarları dar, dişli veya hafif parçalıdır. Ginekeum 3 karpelli ve 1
pistillidir. Stamenler 1, 3 veya 6 tanedir. Meyva genellikle kapsüladır.
Liliidae subklassisi 2 ordo, 19 familya ve yaklaşık 21.000 tür içermektedir.
Örnek
olarak Liliaceae (Zambakgiller), Iridaceae (Süsengiller) ve Orchidaceae
(Salepgiller) familyaları verilebilir. Ancak türlerinin 4/5 inden fazlası
Liliaceae ve Orchidaceae familyalarında toplanmıştır.