Botanik - açık tohumlular
(Pinophyta)
Açık tohumlular (Pinophyta), çoğunlukla ağaç ya da ağaççık, seyrek de olsa çalı
biçiminde olan bitkileri kapsayan taksonomik grup.
Bütünüyle odunsu olan bu
bitkiler, genellikle yapraklarının tamamını birden dökmediği için dört mevsim
yeşil kalabilirler.
Yaprakları çoğunlukla iğnemsidir. Bununla birlikte pulsu,
yelpaze, şeritsi ya da tüysü tipte yapraklı olanları da vardır.
Odun boruları (ksilem) ve soymuk boruları (floem) yapılarından oluşan vasküler
sisteme sahiptirler.
Odun yapılarıgövdede bir daire üzerine dizilmiş açık
koleteral iletim demetleri içerir. Bu nedenle de ikincil kalınlaşma gösterirler.
Bir ya da iki evcikli bitkilerdir. Genel olarak erkek kozalaklar bir eksen
üzerinde üstüste binmiş yapıda mikrosporofillerden oluşmuştur.
Pul ya da kalkan
biçiminde olan mikrosporofillerin karın kısmında çoğunlukla 2, bazen 4 polen
kesesi (mikrosporangiyum) gelişir.
Bu keselerde bulunan mikrospor ana hücresi,
mayoz bölünme geçirerek mikrosporları, bunlar da polenleri verir.
Açık
tohumlularda polen üretimi oldukça fazla olup, her bir erkek kozalak birkaç
milyon polen üretebilir.
Bazı üyelerinin polenlerinde, polenin rüzgarla uçmasını
sağlayan 2-3 hava keseciği bulunabilir.
Dişi kozalak genelde erkek kozalağa benzer. Bir eksen üzerinde sarmal dizilmiş
makrosporofillerden oluşmuştur.
Her bir makrosporofilin üst kısmında iki tohum
taslağı bulunur. Tohum taslaklarında da makrosporangiyumlar yer alır.
Bu gruptaki bitkilere açık tohumlular denilmesinin nedeni, tohumun bir yapıyla
kapanmamış olarak açıkta bulunmasıdır.
Tozlaşmaları genelde rüzgarla olur.
Doğrudan doğruya mikrofil üzerine gelen polenler, polen odacığında çimlenirler
ve polen tüpü oluşur.
Bu sırada generatif hücrenin çekirdeği bölünerek iki
sperma çekirdeği verir.
Polen hortumuyla arkegonyumlar içine sokulan bu sperm
çekirdekleri yumurta hücresini döller.
Embriyonun etrafında tohum kabuğu (testa)
bulunur.
Döllenmeden sonra tohum taslağı örtüsü genellikle odunsu bir yapı
kazanır; ancak bazı gruplarda meyveyi andıran bir yapı da ortaya çıkabilir.
Tohumların olgunlaşma süreleri 1-3 yıl arasındadır. Günümüzde 600 ile 1000 türle
temsil edilmektedirler.
AÇIK TOHUMLULAR (Çiçeksiz Bitkiler-Gymnospermae)
Kapalı tohumlular gerçek çiçek üretirler ve sayıları 250 milyona yakın türden
oluşan bir bitkiler alemidirler...
Meşe, kayın, gürgen, karağaç gibi yapraklı
ağaçlar bu gruba dahildir...
Açık tohumlular ise çiçeksiz bitkiler olarak anılırlar ve bu bitkilerde geniş
bir canlılar topluluğudur.
Çam, Göknar, Sedir, Ladin gibi kozalaklı ağaçlar,
Sikaslar, Ginko gibi türler bu gruba dahildir...
Çiçeksiz bitkilere örnek;
Bataklık Servisi
Çiçeksiz Bitkilerin yaprakları, iğne gibi değişik biçimlerde karşımıza çıkar. Bu
bitkilerin yaprak biçimleri ile ilgili bazı örnekleri aşağıda görmektesiniz;
Çiçekli bitkilerin tek sap ve tek yaprak yüzeyinden meydana gelen yapraklarına
genel anlamda sade yapraklar denilmekte, tek sap üzerinde parçalı bir yapıda,
yaprakçıklara ayrılmış biçimdeki yapraklara da bileşik yapraklar adı
verilmektedir.
Bileşik yapraklar kendi içinde; üçlü, çift tüysü, tek tüysü, katlı tüysü,
elsi... gibi değişik biçimlerde görülür. Aynı şekilde yaprakların dizilişine
göre de; karşılıklı, almaçlı, sarmal, çevrel, haçsı gibi değişik formlar
vardır...
Çiçeksiz bitkiler, belirgin bir üreme organ› (çiçeği) olmayan bitkilerdir. Kök,
gövde ve yaprak gibi kısımlar iyi geliflmemifltir.
Bazı çiçeksiz bitkilerde kök,
gövde ve yaprak değişlikliğe uğrayarak başka yapılara dönüşmüştür.
Çiçeksiz bitkilerin iletim borusu taşıyanlarına damarlı, iletim borusu
bulunmayanları na damarsız çiçeksiz bitkiler denir..
Çiçeksiz bitkilerde tohum oluflumu gözlenmez. Sporla çoğalırlar. Genelde su
içinde yaşarlar. Karada yaşayanlarsa nemli ortamlarda bulunur.
Boynuz otu, kara ve su yosunları damarsız çiçeksiz bitkilere örnektir.
Kara yosunları nemli yerlerde, ağaç altlarında ve ağaçların kuzeye bakan
gövdeleri
üzerinde yaşarlar. Gerçek kökleri yoktur. Kök benzeri uzantıları vardır. Bunlara
rizoit denir. Gövde kısa ve toprağa yapışıktır. Yaprakları kadife gibidir.
iletim boruları yoktur.
Gövde uçlarında sporları taşıyan spor keseleri vardır.
Kara yosunları sporla çoğalırlar.
Kibrit otu, at kuyruğu ve eğrelti otları damarlı çiçeksiz bitkilere örnektir..
Eğrelti otları, damarlı çiçeksiz bitkilerin en gelişmiş olanlarıdır. Sulu
yerlerde yetişirler. Yapraklarının alt yüzünde kahverengi spor keseleri vardır.
Bunlara sorus denir. Spor keseleri olgunlaflınca çatlar ve sporlar etrafa
yayılır.
Yağmur, rüzgâr veya canlıların yardımı ile taşınan sporlar uygun
ortamlarda çimlenerek yeni bir eğrelti otu oluştururlar. Buna efleysiz çoğalma
denir.
Genç eğrelti otunun alt yüzeyindeki keselerde erkek ve difli üreme hücreleri
bulunur..
Bu bitki türlerinin üremelerini tamamlayabilmesi için sperm ve yumurta
üretiminin de gerçekleşmesi gerekir.