Botanik - başlıca bitki sınıflarından örnekler

Bitkiler yeşil renkli klorofil pigmenti içeren ve fotosentezle kendi besinini kendisi üretebilen canlılardır.
Hayvanlar gibi hareket organları olmadığı için bulundukları yere bağlı olarak yaşarlar.
Hücre duvarları selülozlu, bu nedenle oldukça serttir.
Yaklaşık 300 bin kadar türü olan bitkiler, benzer yapısal özelliklerine göre sınıflandırılır
CİĞER YOSUNLARI ve YAPRAK YOSUNLARI:
Sporlarla üreyen ve toprak yüzeyinde yastık gibi bir örtü oluşturan küçük, yeşil, çiçeksiz kara bitkileridir.
Yaprakyosunlarının yaprakları sivri uçlu, ciğer yosunlarınınki etli ve lopludur (25.000 tür).
KİBRİT OTLARI:
Sporlarla üreyen, iğnemsi yaprakları ve sporkesesi başaklarıyla (strobil) dev yaprak yosunlarını andıran çiçeksiz kara bitkileridir (400 tür).
AT KUYRUKLARI:
İçi boydan boya oyuk, eklemli ve boğumlu gövdeleri olan bitkilerdir. Her boğumdan çıkan uzun, sivri uçlu ve dikensi yapraklar gövdeyi çepeçevre sarar.
Sporlar, kozalağı andıran sporkesesi başaklarınca üretilir (30 tür).
EĞRELTİ OTLARI: Genellikle parçalı olan yaprakları büyüdükçe bir yelpaze gibi açılan kara bitkileridir.
Sporlar yaprakların alt yüzündeki sporkeselerince üretilir (10.000 tür).
AÇIK TOHUMLULAR:
Meyvenin içinde saklı olmayan tohumlarla üreyen odunsu bitkilerdir. İğneyapraklılar (kozalaklılar), yalancı sagu palmiyesi ile Cycadales takımının öbür üyeleri ve mabet ağacı bu gruptandır (700 tür).
KAPALITOHUMLULAR:
Belirgin yaprakları, gövdeleri, kökleri ve çiçekleri olan otsu ya da odunsu bitkilerdir.
Kapalı tohumlular, tohum çeneklerinin (çim yapraklarının) sayısına göre iki sınıfa ayrılır.
Birçeneklilerde tek bir çenek bulunur. Buğdaygiller, İkiçeneklilerin iki tane çeneği vardır.
ÇİÇEKLİ BİTKİLER
Çok kalabalık bir grup olan çiçekli bitkilerin bütün türleri birbirinden öylesine farklıdır ki, aralarından tipik bir örnek seçmek neredeyse olanaksızdır.
Kökü, gövdesi, yaprakları, çiçekleri ve meyveleriyle tam bir çiçekli bitki olan düğünçiçeği gene de en iyi örnek sayılabilir.
Düğünçiçeğinin birçok türü saçak köklü, bazıları şişkin yumru köklüdür.
Gövdenin altından çıkarak toprakaltında yayılan beyaz saçak kökler, tüy gibi incecik uzantılarıyla topraktaki suyu emer.
Toprağın üstünde dallanarak yükselen ince, uzun gövdede belirli aralıklarla yerleşmiş küçük boğum yerleri vardır.
Her boğumdan bir ya da birkaç yaprak çıkar. Yaprakların koltuğundan, yani gövdeye birleştiği yerden de her zaman ya bir çiçek tomurcuğu ya da bir yan dal gelişir.
Yaprakların kısa bir sapı ve genellikle parçalı, genişçe bir ayası vardır.
Gövdenin ve dalların ucunda tek tek ya da küçük kümeler halinde açan sarı çiçekler bulunur.
Her çiçek, yeşil renkli beş çanak yapraktan, parlak sarı renkli beş taçyapraktan ve çok sayıda erkekorgan ile dişiorgandan oluşur.
Erkek organlardan her birinin bir ipçiği ve sarı çiçektozlarını üreten bir başçığı vardır.
Çiçeğin tam ortasında, çok sayıda yeşil meyve yaprağından (karpel) oluşan dişiorganlar bulunur.
Dişi organlardan her birinin bir tepeciği ile bir yumurtalığı vardır.
Tepecik yapışkan yüzeyiyle çiçektozlarını toplar; şişkince bir bölüm olan yumurtalık ise sonradan tohuma dönüşecek olan tohum taslağını barındırır.
Çiçeklerin tepeciği genellikle boyuncuk denen ince, uzun bir bölümle yumurtalığa bağlıdır.
Tozlaşmadan sonra çanak yapraklar, taçyapraklar ve erkekorganlar dökülürken, her birinin içinde tek bir tohum bulunan şişkin yumurtalıklar birleşerek meyveye dönüşür.
Düğünçiçeğinin meyvesi elma, armut, kiraz, şeftali gibi yakından tanıdığınız meyvelerden farklıdır.
Ama botanik açısından, içinde tohumu ya da tohumları barındıran olgunlaşmış her yumurtalık bir meyve sayılır.