Botanik - bitki nedir?
Bulunduğu yere kökleriyle tutunup gelişen, döl veren ve hayatını tamamladıktan
sonra kuruyarak varlığı sona eren, yosun , ot , Ağaç vb. Canlıların genel adı ,
nebat.
Bitkiler yeryüzünde yaşamın anahtarıdır.
Bitkiler olmasaydı pek çok Canlı
organizma yaşamını sürdüremezdi; çünkü üstün yapılı yaratıklar, yaşam
biçimleriyle, besinlerini doğrudan yada dolaylı olarak Bitkilerden sağlarlar.
Oysa pek çok Bitki, gerekli besinlerini güneş ışığından yararlanarak kendisi
üretmektedir.
Bitkiler 2 temel öbekte (alt şube) toplanır;
Kapalı Tohumlular (Çiçekli Bitkiler- Angiospermae )
Açık Tohumlular (Çiçeksiz Bitkiler- Gymnospermae )
Kapalı tohumlular gerçek çiçek üretirler ve sayıları 250 milyona yakın türden
oluşan bir bitkiler alemidirler. Meşe , kayın , gürgen , karağaç gibi yapraklı
ağaçlar bu gruba dahildir.
Açık tohumlular ise çiçeksiz bitkiler olarak anılırlar ve bu Bitkilerde geniş
bir Canlılar topluluğudur. Çam , Göknar, Sedir , Ladin gibi kozalaklı ağaçlar ,
Sikaslar , Ginko gibi türler bu gruba dahildir.
Bitkiler (Plantae) , Fotosentez yapan , ökaryotik , çiçekler, ağaçlar,
eğreltiotları, otlar, yosunlar ve benzeri organizmaları içinde bulunduran çok
büyük bir canlılar alemidir.
Bitkiler , topluluk halinde yaşarlar. Bitkilerin bir bölgede oluşturdukları
örtüye Bitki örtüsü denir. Flora , bir bölgede yetişen bütün bitki türlerinin
hepsine denir.
Herhangi bir bölgenin yaşam koşullarında gelişen , benzer
ekolojik yapı içeren bitki topluluğuna vejetasyon denir.
Bunlar 4 sınıftır :
Ormanlar ( her zaman yeşil tropikal yağmur , subtropikal,
orta kuşak , iğne yapraklı, sert yapraklı , kışın yaprak dökenler , muson
ormanları , tropikal kuru , mangrov , galeri, bataklık ),
Çalılar ( maki , garig
, psödomaki ) ,
otlar (savan , step, çöl ) ,
tundra.
Bitkilerin yetişmesini
etkileyen bir çok faktör vardır.
Bunlar ;
ekvatora uzaklık , denizden yükseklik
( rakım ) , arazi eğimi , ışık , Sıcaklık , nem , yıllık yağış miktarı , Toprak
içeriği , canlı faktörler ( insan , hayvan , diğer bitkiler , mikroorganizmalar
)'dir.
Bitkiler , Fotosentezle ekolojik dengeyi sağlamada temel rol oynadıklarından ,
canlılar dünyasında çok önemli yere sahiptirler.
Bitkiler aleminin 350.000'e yakın türü mevcuttur. 2004 itibariyle 287.655 bitki
türü tanımlanmıştır. Bunlardan 258.650'si çiçekli bitkilerden, 15,000'i de
yosunlardan olarak tanımlanmıştır. Bitkiler genelde Ototrof (özbeslek)
organizmalardır ve enerjilerini güneş ışığından alırlar. Birçok bitki
kloroplastları sayesinde fotosentez ile organik bileşiklerini üretir. Bitki
hücreleri genellikle kareye benzer şekildedir.
Bitkiler, tohumsuz bitkiler (Cryptogamae) ve tohumlu bitkiler (Spermatophyta)
olmak üzere iki büyük gruba ayrılır:
Çiçeksiz Bitkiler
Tohumlu bitkiler
Çiçeksiz Bitkiler
Tohumsuz Bitkiler, ilkel bir gruptur ve sporla çoğalırlar. Bu bitkilerin çoğu
kök, gövde, yaprak ve çiçek gibi organ farklılaşmalarını belirgin olarak
göstermezler.
Bitkinin tümü aynı yapıda, yapraksı ya da şeritsidir ve bu yapıya
"tallus" denir. Talluslu tüm Bitkilere "Thallophyta" denilmektedir.
Daha
gelişmiş olan ve organ farklılaşmaları gösteren bitkilere ise "Kormophyta", bu
tip yapıyı da "kormus" denir.
Suyosunları (algler), karayosunları (Bryophyta), ciğerotları, boynuzotları,
yapraklı karayosunları ve vasküler Bitkileri (fosil türler ve eğreltiotları
gibi) içeren gruptur.
Tohumlu bitkiler
Tohumlu bitkiler bulundurdukları "tohum"la tohumsuz bitkilerden ayrılırlar.
Üreme ve yayılma organı olan tohum, iki şekilde oluşturulabilir ve tohumlu
bitkiler buna göre iki büyük bölüme ayrılır:
Açık Tohumlu Bitkiler - Gymnospermae : Tohum taslakları, meyva yaprakları
tarafından örtülmeden açıkta tohum meydana getiren bitkiler.
Açık tohumlu bitkileri genellikle ağaçlar ya da ağaççık formundaki odunsu
bitkiler oluşturur. Genellikle herdem yeşil olup, yaprakları çoğunlukla iğnemsi,
şekilde bu yüzden de, kuraklığa dayanıklıdırlar.
Kapalı Tohumlu Bitkiler - Angiospermae : Tohum taslakları, meyva yapraklarının
birleşmesiyle oluşan odacık içinde kapalı olarak tohum geliştiren bitkiler.
Kapalı tohumlular, açık tohumlulara göre daha gelişmişlerdir. Genellikle otsu,
odunsu ve çalı formunda olurlar. Çoğunun kültürü yapılır ve ekonomik önemleri
vardır. Kapalı tohumlular, iki çenekliler (Magnoliopsida, Dicotyledoneae) ve bir
çenekliler (Liliopsida, Monocotyledoneae) olmak üzere 2 sınıfa ayrılır.
Bitkiler, canlılar arasında büyük bir gruptur. Ağaçlar, çiçekler, otlar,
eğreltiotları, yosunlar ve benzeri organizmaları içinde bulundurur.
350.000'e yakın bitki türü mevcuttur. 2004 itibariyle 287.655 bitki türü
tanımlanmıştır. Bunlardan 258.650'si çiçek, 15,000'i de yosun olarak
tanımlanmıştır. Bitkiler genelde ototrof ( özbeslek ) organizmalardır ve
enerjilerini Güneş ışığından alırlar. Birçok bitki kloroplastları sayesinde
fotosentez ile organik bileşiklerini üretir.
Bitki hücreleri genellikle kareye benzer şekildedir.
Bitkiler 7 ana grupta incelenir.
Köklerinden faydalanılanlar : kırmızı turp, kara turp VB..
Gövdelerinden faydalanılanlar: tarçın, Zencefil gibi.
Yapraklarından faydalanılanlar: Kekik, Nane, merzengüş, maydanoz, defne gibi.
Soğan yapısında olanlar: Mutfak soğanı, Sarımsak VB.
Çiçeklerinden faydalanılanlar: Karanfil VB.
Meyvelerinden faydalanılanlar: Kimyon, karabiber, Anason, kırmızıbiber, vanilya
VB.
Tohumlarından faydalanılanlar: Hardal, küçük Hindistan cevizi VB.
Bitkiler, doğayı ve ormanları oluşturan etkenlerdir. Bitkiler insanların en
temel Oksijen kaynağıdır.
Ama geceleri yattığınız odada bitki bulundurmak
yararlı değildir. Çünkü bitkiler geceleri Karbondioksit yayarak Oksijeni azaltır
ve siz gece uyurken nefes zorluğu çekersiniz. Özellikle de astımlı kişilerin
yatak odalarında bitki bulundurmaları zararlıdır.
Çünkü bu durumda nefessiz
kalabilirler. Bu astımlı kişiler bakımdan önemlidir. Bitkiler yapraklarından
nefes alıp Gaz alışverişi yapar bu olaya fotosentez denir.