Botanik - basit ve üstün yapılı bitkiler
Botanikçiler bitkiler âlemini iki büyük bölüme ayırırlar:
En ilkel ve basit
yapılı bitkileri içeren karayosunları ile daha üstün yapılı bitkileri içeren
damarlı bitkiler.
Her iki bölümdeki bitkiler de aralarındaki yapısal ve işlevsel
benzerlikler göz önünde bulundurularak kendi içlerinde yeniden gruplandırılır.
Karayosunlarının iki büyük grubundan biri yaprak yosunları, öbürü ciğer
yosunlarıdır.
Damarlı bitkiler bölümü ise at kuyruklan, kibrit otları gibi
görece ilkel bitkilerin ve eğreltiotları gibi daha gelişmiş bitkilerin yanı
sıra, yeryüzündeki bitki örtüsünün çok büyük bölümünü oluşturan açıktohumlular
ve kapalı tohumlular gibi en üstün yapılı bitkileri içerir.
Çok nemli yerlerde yetişen yaprak yosunları, ciğer yosunları, at kuyruklan,
kibrit otları ve eğreltiotları sporlu bitkilerdir.
Yaprak yosunları ile ciğer
yosunlarının kabaca kök, gövde ve yaprağı andıran bölümleri, biraz daha gelişmiş
olan eğrelti otlarında giderek üstün yapılı bitkilerin gerçek kök, gövde ve
yapraklarına dönüşür.
Ama, spor denen üreme hücreleriyle eşeysiz olarak çoğalan
bu bitkilerden hiçbirinin çiçekleri ve tohumlan yoktur.
Oysa açıktohumlular ve kapalı tohumlular gibi tohumlu bitkiler hem
tohumları aracılığıyla eşeyli olarak ürer, hem de hepsinin ayrı ayrı görevleri
olan kök, gövde, yaprak ve çiçek gibi özelleşmiş organları vardır.
Kökler bir
yandan topraktan su ve mineralleri emerken, bir yandan da bitkinin toprağa
sıkıca tutunmasına yardımcı olur.
Gövdenin görevi yaprakları yukarıya doğru
yükselterek güneş ışığını daha çok almalarını sağlamaktır; ayrıca su ve besin
maddelerinin kökler ile yapraklar arasında taşınmasını sağlayan iletim doku
sisteminin temel ekseni de gövdedir.
Fotosentez olayının gerçekleştiği yapraklar
bitkinin besin üretim merkezleridir.
Çiçekler ise tohum üreterek bitkinin
çoğalmasını ve soyunu sürdürmesini sağlar.
Yukarıda da özetlendiği gibi, tohumu üreten çiçek olduğuna göre bütün tohumlu
bitkilerin çiçeği vardır.
Ama açıktohumlu bitkilerin çiçekleri bildiğimiz tipik
çiçek yapısında olmadığı için, çiçekli bitkiler terimi özellikle
kapalıtohumlular için kullanılır.