AKTİNOMİSETLER

Bakteri ile mantarlar arasında bir geçit formudur. Pek çok mantar ve bakteriden daha yavaş gelişirler.
Aktinomisetlere, ışınsal mantarlar veya ipliksi bakteriler adı da verilir.
Tek hücreli olmaları ve enlemesine kesitlerin aynı büyüklükte bulunmaları bakımından bakterilere benzerler.
Gerçek dallanma gösteren tek hücreli miseller meydana getirmeleri bakımından mantarlara benzerler (Ergene, 1987) .
Aktinomisetler çoğunlukla saprofit olarak yaşar.
Bazı türleri ise hayvan ve bitkilerde hastalık oluşturur.
Toprak aktinomisetleri geniş adaptasyon yeteneği gösterirler.
Bakterilerin ürediği ortamda gelişmekle beraber daha çok alkali ortamlarda iyi gelişme gösterirler.
Aktinomisetler, toprak toplam mikroorganizmasının %10-50’sini oluştururlar.
Aktinomisetler, hetetrofik organizmalar olup, yaşamları ortamda bulunan organik maddelere bağlıdır.
Bu organizmanın bir çok türleri antibiyotik adı verilen mikrobiyal toksin metabolitleri sentezlemeleri bakımından önem taşırlar.
Toprak aktinomisetleri tipik aerobik organizmalardır.
Nemli koşullardan ziyade, kuru topraklarda daha yaygındırlar.
Bunun yanında da çayırlarda aktif florayı oluştururlar.
Aktinomisetlerin çoğu mezofil olup optimum gelişme sıcaklıkları 25-30 °C dir.
Aktinomisetler özellikle organik maddece zengin topraklarda fazla sayıda bulunur.
Protein türevleri, bitki kalıntıları, baklagil dokuları ve çiftlik gübresi ilavesi aktinomisetleri kuvvetle uyaran etkilerdir.
Özellikle sıcaklığın uygun olduğu koşullarda sayıları 100.000.000 adet/g toprak düzeyine kadar yükselebilir.
Aktinomisetler düşük pH derecelerine toleranslı değildir.
pH sınırları 6,5-8 arasında değişir.
Nem düzeyi diğer kritik bir çevre faktörüdür.
Su ile doygun koşullarda veya su tutma kapasitesinin %85-100 ‘ü ile doygun olduğu durumlarda bu organizmalar zayıf gelişir.
Aktinomisetlerin gelişmesinde mezofilik nitelik hakimdir.
Sıcaklığın 5 C den 27 C ‘ye doğru artışında gelişme hızlanır.
Aktinomisetleri, dört cinse ayırmak mümkündür.
Bunlar Aktinomyces, Nocordia, Streptomices, Mikromonospora dır.
Aktinomisetler, toprakta bakteri ve mantardan daha az biyokimyasal öneme sahip olmakla beraber toprak ekosisteminde şu işleve sahiptirler.
1- Topraktaki bazı dirençli bitki ve hayvan dokularının ayrışması: Genellikle ortamda ayrışması güç bileşikler kaldığında etkili rekabetçiler olarak aktivite gösterirler.
2- Bitki dokuları ve yaprak döküntülerinin çeşitli formlara dönüştürülmesi ile humus oluşumu.
3- Yeşil gübrelerin, kompost ve hayvan gübresi yığınlarının olgunlaştırılması.
4- Toprak kökenli bitki hastalıklarının oluşturulması. Örneğin, patates uyuzu ve leke hastalığı.
5- Bazı insan ve hayvan enfeksiyonları.
6- Mikrobiyal antagonizm ve toprak kominitelerinin düzenlenmesinde (regülasyon) antogonistik ile kontrol sağlama.
Aktinomisetler toprak ekosisteminde mantar ve bakterinin çözünmesi veya gelişiminin baskı altına alınmasında etken olur.
Örneğin, toprağa kitin ilavesi ile yüksek bitkilerde hastalık oluşturan bazı mantar türlerinin baskı altına alınması mümkündür (Haktanır ve Arcak, 1997).